________________
समयार्थबोधिनी टीका प्र. श्रु. अ. ६ उ.१ भगवतो महावीरस्य गुणवर्णनम् ५२५ राज्ञो मतिमादायाऽभयदानेन मरणाद्रक्षितवती । ता एकदा चतुर्थी महिषी अन्यामि महिषीमिरुपहसिता राज्ञो महिपीणा मन्यतमया त्वया किमपि फिमिति नोपकृत
और इति । चौरोपकाराऽखर्वगर्व गर्मितगजितानां तासां समक्ष पक्ष्णाऽऽहूयारं पृष्टवान् राजा, अहो कथय सत्यम् , कपा बहू कृतोऽसि । चौरेणाऽधादि. तुरीप. याऽनया राजन् । अभयमदायि दक्षिणा । अभपप्रदाने दानश्रवणेन पुनर्जातमियाऽऽत्मानमवगच्छामि। तत एतायतैत सिद्धम् यत्-सर्वदानेषु श्रेष्ठम मयदानमेव । 'सच्चेसु' सत्येषु मध्ये यत् 'अणवज्ज' अनय यम् परपीडाऽनुत्पादकं तत् सत्य किया। चौथे दिन अपमानिता चौथी रानी ने, जो पट रानी थी, राजा की सलाह लेकर उस चोर की अप्रयदान देकर रक्षा की। ____ एक दिन शेष रानियाँ चौथी रानी का उपहास करती हुई कहने लगी-तुम बहुत कृपण हो। तुमने उस चोर के लिए कुछ भी व्यय नहीं किया। उन रानियों को चोर का उपकार करने का बड़ा घमण्ड था। इस कारण वे अपने उपकार का खूब खान कर रही थीं। तब राजा ने उस चोर को उनके सामने बुलयापो और पूछा-सच-सच बता, किस रानी ने तेरा बहुत उपकार किया है ? चोर ने उत्तर दिया इन चौथी महारानी ने मुझे अभय की दक्षिणा दी। अभयदान पाकर मुझे ऐसा लगा मानों मेरा पुनर्जन्म हुआ है।
इस कथानक से सिद्ध है कि मर्यदानों में अभयदान ही श्रेष्ठ है। કર્યો. ચોથે દિવસે થી રાણીએ (પટરાણીએ) રાજાની પાસે વચન માગ્યું કે આ ચારને અભયદાન દે. રાજાએ તેને અભયદાન દીધું. આ રીતે એથી રાણીએ તેને જીવતદાન અપાવ્યું.
- હવે બીજી ત્રણે રાણીઓએ થિી રાણીને આ પ્રમાણે ઉપહાસ કરવા માંડયે-“તમે ખૂબ જ કંજૂસ છો ! તમે તે ચોરની પાછળ એક પાઈ પણ ખર્ચા નહીં ! તે રાણીઓના મનમાં એવો અહંકાર થયો કે અમે ચોર ઉપર ઘણે મેટે અનુગ્રહ કર્યો છે, તે કારણે તેઓ પોત પોતાના ઉપકારના વખાણ કર્યા કરતી હતી. ત્યારે રાજાએ તે ચોરને પિતાની પાસે બેલાવીને આ પ્રમાણે પૂછયું, “તું કોઈ પણ પ્રકારને સંકોચ રાખ્યા વિના સાથે સાચું કહી દે કે કઈ રાણીએ તારા પર વધારેમાં વધારે ઉપકાર કર્યો છે ? ત્યારે તેણે જવાબ આપ્યો-” આ ચોથી મહારાણીએ મને અભયદાન અપાવીને મારી રક્ષા કરી છે. અભયદાન મળવાથી મને તે જાણે નવું જીવન भजी आयु छे."
આ ઉદાહરણ દ્વારા એ સિદ્ધ થાય છે કે સમસ્ત દાનમાં અભયદાન श्रेष्ठ छ.
શ્રી સૂત્ર કતાંગ સૂત્ર : ૨
