________________
३७८
सूत्रकृताङ्गसूत्रे ___टोका--'बालस्स' बालल्य निर्विवेकिनः प्राणातिपातादिघोरकर्मकारिणो जीवस्य ते परमाधार्मिकाः तेषां पूर्वदुष्कृतानि स्मारयित्वा 'न' नाप्तिकाम् 'खुरेण' तीक्ष्णारेण छिन्दन्ति-कर्त्तयन्ति । तथा 'उडेवि' ओष्ठौ अपि छिन्दन्ति । तथा-'दुवे वि' द्वावपि । 'कण्णे' कौँ छिन्दन्ति । तथा-'विहत्थिमित्तं वितस्तिमात्रां-वितस्तिप्रमाणाम् 'जिब्भं जिह्वाम् 'विपि.कस्स' विनिष्कास्य हस्तेन बहिरानीय 'तिक्खाहि' तीक्ष्णामिः 'मुलाहि' शूलाभिः तदाख्याऽत्रविशेषैः आविध्य । 'अमितावयंति' अभितापयन्ति-जिह्वां शूलादिभिर्वे धयित्वा अतिशयेन पीडामुत्पादयन्ति, इति भावः ॥२२॥ मूलम्-ते तिप्पमाणा तलसंपुडंव, रोइंदियं तथ थेणंति बाला।
गैलंति ते सोणिय पूयमंसं, पंजोइया खार पइद्धियंगा॥२३॥ छाया--ते तिप्यमानास्तालसंपुटा इन रात्रिदिवं तत्र स्तनन्ति बालाः।
गलन्ति ते शोणितपूयमांसं प्रयोतिताः क्षारपदिग्धाङ्गाः ॥२३॥ ___टीकार्थ--प्राणातिपात आदि घोर कर्म करने वाले उस अज्ञान नारक को, परमाधार्मिक उसके पूर्वपापों का स्मरण दिलाकर तीखे छुरे से नाक काट लेते हैं, दोनों ओष्ठ काट डालते हैं और दोनों कान भी काट डालते हैं । तथा एक वालिस्त (बेंत भर) जीभ मुख से बाहर निकाल कर तीक्ष्ण शूलों से वेध करके अतिशय पीडा देते हैं ॥२२॥ __ शब्दार्थ--'तिप्पमाणा-तिप्यमानाः' जिनके अंगों से रुधिर टपक रहा है ऐसे 'ते-ते' वे नारक 'बाला-बाला:' अज्ञानी 'तलसंपुडंव-तालसंपुटा इव' सूखे ताल के पत्ते के समान 'राइंदियं-रात्रिंदिवम्' रात
ટીકાર્થ–પ્રાણાતિપાત આદિ ઘોર કર્મો કરનાર છે ત્યાં ઉત્પન્ન થાય છે. ત્યાં તેમની કેવી દશા થાય છે તેનું સૂત્રકાર વર્ણન કરે છે–પરમાધાર્મિક તેમનાં પૂર્વકૃત પાપનું તેમને સ્મરણ કરાવીને તીક્ષ્ણ છરી વડે તેમનાં નાક કાપી નાખે છે, અને હોઠ અને બન્ને કાન પણ કાપી નાખે છે, તથા તેમની એક વેંત જીભને મોઢામાંથી બહાર ખેંચી કાઢીને તેમાં તીક્ષણ શળે અથવા ખીલાઓ ભેંકી દે છે. આ પ્રકારની અસહૃા પીડાએ તેમને ત્યાં સહન કરવી પડે છે. મારા
शा-'तिप्पमाणा-तिप्यमानाः' रेमन माथी साडी ८५४ी २युछे मेवा 'ते-वे' ते ना२४ 'वाला-वालाः' अज्ञानी 'तलसंपुडंव-त लसंपुटा इव' वायुथी वेस सू४ तासना पाना समान राइदियं-रात्रिन्दिवम्' रात, हिन-'तत्थ-तत्र'
શ્રી સૂત્ર કૃતાંગ સૂત્રઃ ૨
