________________
समयार्थबोधिनो टीका प्र. श्रु. साधूनां परिषहोपसर्ग सहनोपदेशः ६३३ स्त्रीभिः न जुष्टाः ते पुरुषाः 'संतिन्नेहि' संतीर्णैः संसारसागरपारगैः मुक्तैः पुरुषैः 'सम' समाः तुल्याः 'वियाहिया' व्याख्याताः कथिताः ये पुरुषाः स्त्रीसपर्करहिताः ते मुक्तपुरुषतुल्याः भवन्ति । स्त्री एव संसारसागरस्य प्रयोजिका तया रहितो मुक्तो भवति, तत्समो वा भवति ।
हे संसार ! त्वां सर्वोऽपि अतिक्रामेत् परन्तु मध्ये इयमवला सबलेव प्रतिवन्धिका, इयं च सर्वथैव बंधकारिणी तथा नरकादिजनिका चेति । तदुक्तम्
“संसार तव दुस्तारपदवी न दयीयसी,
अन्तरा दुस्तरा न स्यु, यदि रे मदिरेक्षणाः॥१॥ अर्थात् स्त्री कहते है । उनके द्वारा जो पुरुष सेवित नहीं हैं वे संसारसागर के पारगामी मुक्तात्माओं के समान कहे गए हैं। जो पुरुष स्त्रीसम्पर्क से रहित हैं, वे मुक्त पुरुषों के समान हैं, स्त्री ही संसारसागर में डबाने वाली है, जो उससे रहित है, यह मुक्त या मुक्त के समान है ।
हे संसार ! तुझे सभी पार कर जाते परन्तु यह अवला सबलाजैसी बीच में रुकावट है ! यह सर्वथा बन्धकारणी है और नरक आदि दुर्गतियाँ में ले जाने वाली है । कहा भी है -"संसार तव दुस्तार” इत्यादि ।
'अरे संसार! यदि बीच में यह दुस्तरा (जिसका पार पाना कठिन है) मदिरेक्षणाः मादक दृष्टिवाली-कामिनी न होतीं तो तेरी यह जो दुस्तर पदवी (मार्ग) है, यह कोई दूर की बात न होती अर्थात् तुझे पार करना कठिन न रह जाता' દ્વારા જે પુરુષ સેવિત નથી, તે પુરુષોને સંસાર સાગરને તરી જનારા મુક્તાત્માઓના જેવાં કહ્યા છે, જે પુરુષ સ્ત્રી સંપર્કથી રહિત છે, તેમને મુક્ત પુરુષે જેવા જ માનવામાં આવે છે. સ્ત્રી જ સંસાર સાગરમાં ડુબાડનારી છે, જે તેનાથી રહિત છે. તેઓ મુક્ત અથવા મુક્તસમાન છે.
હે સંસાર! તને સઘળા જે પાર કરી શક્ત, પરંતુ આ અબળા (સ્ત્રી) રૂપી સબળ રુકાવટ તારા માર્ગની વચ્ચે નડે છે. તે સર્વથા બન્ધકારિણી છે અને નરક આદિ हुमतियोमा नारी छे. उर्दा ५४ छ -“संसार तव दुस्तार" त्यादि
" संसार ! ने ये मा हुस्त२॥ (रेने पार ४२वानु हु'४२ छन्थेवी), महिरक्षण (માદક દૃષ્ટિવાળી) કામિની ન હતી તે તારી આ જે દુસ્તરા પદવી (માર્ગ) છે, એ કોઈ મુશ્કેલી ભરી વાત ન હતી એટલે કે જે કામિની ન હોત, તે તને (સંસારને) પાર કરવાનુ आर्य न नयनत."
सू. ८०
શ્રી સૂત્ર કૃતાંગ સૂત્ર: ૧
