________________
९५८
आचारांगसूत्रे
सायए नो तं नियमे' नो तम् - व्रणम् उद्वर्तयन्तं गृहस्थम् आस्वादयेत् - मनसा अभिलषेत्, नोवा तम् - व्रणोद्वर्तनं कुर्वन्तं गृहस्थम् नियमयेत - प्रेरयेत् कायेन वचसा वापि नानुमोदयेदिति भावः । ' से सिया परो कार्यसि वर्ण' तस्य-भावभिक्षुकस्य स्यात् - कदाचित् परो 'ढिज्जा वा' उद्वर्तन या 'उव्वलिज वा' परिमर्दन करेतो उस उद्वर्तनादि को जैन साधु गृहस्थ श्रावक के द्वारा करवाने के लिये 'नो तं सायए' मन से आस्वा दन अर्थात् अभिलाषा नहीं करें और 'नो तं नियमे' उसको तन वचन से भी अनुमोदन या समर्थन नहीं करें अर्थात् गृहस्थ श्रावकके द्वारा श्रद्धादया भक्ति से जैन साधु के शरीर में व्रणादि को ठोक करने के लिये लोघादि द्रव्य चूर्णों से उद्वर्तनादि क्रिया परक्रिया विशेष होने से कर्मबन्धन का कारण मानी जाती है इसलिये जैन साधु तनमन और वचन से उसके लिये गृहस्थ श्रावकको प्रेरणा नहीं करें क्यों कि उस उदूवर्तनादि से मलने की क्रिया को मन से अभिलाषा करने पर कर्मबन्ध दोष होगा, और उसके लिये वचन तथा काय से प्रेरणा करने पर संयम की विराधना होगी, इसलिये संयम पालन करने वाले जैन मुनि महात्मा इस उद्वर्तनादि की इच्छा नहीं करें और वचन या शरीर से उद्वर्तनादि के लिये श्रावक को प्रेरणा भी नहीं करें ।
साधु
अब फिर भी प्रकारान्तर से जैन साधु के शरीर में वगादि को यदि गृहस्थ श्रावक अत्यन्त शीतोदकादि से प्रक्षालित करे तो उस को भी जैन साधु नहीं स्वीकार करें यह बतलाते हैं क्यों कि शीतोदकादि से गृहस्थ श्रावकों के द्वारा जैन के शरीरस्थ घाव का प्रक्षालनादि भी परक्रिया विशेष माना जाता है जिस को स्वीकार करने से जैन साधु को कर्मबन्ध दोष लगेगा, वा उलिज वा' उद्वर्तन अथवा परिमर्हन उरे तो मे उद्वर्तनाहितु' 'नो तं सायए' नैन સાધુએ ગૃહસ્થ શ્રાવક દ્વારા તેમ કરાવવા માટે મનથી અભિલાષા કરવી નહી તથા નોå नियमे' तेने तन ने वन्यनथी पशु अनुमोहन डे समर्थन ४२वु' नहीं, अर्थात् गृहस्थ શ્રાવક દ્વારા શ્રદ્ધાભક્તિ વશાત્ સાધુના શરીરમાં થએલ શુદ્ધિ મટાડવા લેપ્રાદિ દ્વવ્યના ચોથી કરાતી ઉદ્ભનાદિ ક્રિયા પરક્રિયા વિશેષ વાર્થો કબ ંધનું કારણ માનવામાં આવે છે. તેથી સાધુએ તન મન અને વચનથી તેમ કરવા ગૃહસ્થ શ્રાવકને પ્રેરણા કરવી નહીં. કેમકે-ખે ઉદ્વનાદિની મનથી ઇચ્છા કરવાથી કેબધ થાય છે. અને તે માટે વચન અને કાયની પ્રેરણા કરવાથી સંયમની વિરાધના થાય છે. તેથી સયમનું પાલન કરવાવાળા સાધુ મુનિએ આ ઉદ્વૈતનાદિ ક્રિયા ની મનથી ઇચ્છા કરવી નહી.. તથા વચન અને શરીરથી ઉદ્ધૃત નહિ કરવા માટે શ્રાવકને પ્રેરણા પણ કરવા નહીં.
હવે સાધુના શરીરમાં થયેલ ત્રણાદિને ગૃહસ્થ શ્રાવક દ્વારા ઠંડા કે ગરમ પાણીથી પ્રક્ષાલિત કરવાના તથા ગૃહસ્ય દ્વારા પ્રક્ષાલિત ક્રિયાના સાધુએ સ્વીકાર કરવાના સૂત્રકાર
શ્રી આચારાંગ સૂત્ર : ૪