________________
आचारांगसूत्रे काराम्-एवंविधाम्-रूढादिशब्दरूपां भाषाम् असावद्याम्-निरवद्याम् यावत्-अक्रियाम् अकदुकाम् अकर्कशाम् अनिष्ठुराम् अप्राण्युपतापिनीम् अभूतोपघातिनीम् अभिकाङ्क्षय मनसा पर्या लोच्य विचार्यत्यर्थः भाषेत-ब्रूयात्, एवं रूपेण भाषणे संयमविराधना न संभवतीति भावः॥६॥ ___ मूलम्- से भिक्खू वा भिक्खूणी बा तहप्पगाराई सदाई सुणिजा तहावि एयाइं नो एवं वइज्जा तं जहा सुसदेत्ति वा दुसदेत्ति वा एयप्पगारं भासं सावज्जं जाव नो भासिज्जा, से भिक्खू वा भिक्खुणी वा तहप्पगाराइं सदाइं सुणिज्जा तहावि ताई एवं वइजा, तं जहा-सुसई सुसदेत्ति वा दुसद दुसद्देत्ति वा, एयप्पगारं भासं असावज्जं जाव भासिज्जा, एवं स्वाइं किण्हेत्ति वा ५, गंधाइं सुरभिगंधित्ति वा २, रसाई तित्ताणि वा ५, फासाइं कक्खडाणि वा ८ ॥सू० ७॥
छाया-स भिक्षुर्वा भिक्षुकी वा तथाप्रकारान् शब्दान् शृणुयात् तथापि एतान् नो एवं वतेत् तद्यथा-सुशब्दः इति वा, दुःशब्दः इति वा, एतत्प्रकाराम् भाषां सावधां यावद् नो भाषेत, स भिक्षुर्वा भिक्षुकी वा तथाप्रकारान् शब्दान् शृणुयात् तथापि तान् एवं वदेत्, तद्यथासुशन्दं सुशब्दः इति वा दुःशब्दं दुःशब्दः इति वा, एतत्प्रकारां भाषाम् असावधां यावद् भाषेत, एवं रूपाणि कृष्ण इति वा ५, गन्धान सुरभिगन्ध इति वा २, रसान् तिक्त इति वा ५ स्पर्शान् कर्कश इति वा ८ ॥ सू० ७॥ मानी जाती एवं कर्कश भी नहीं समझी जाती तथा कठोर परुष निष्ठुर भी नहीं मानी जाती है। एवं प्राणियों के उपताप जनक भी ऐसी भाषा नहीं समझी जाती तथाभूतों को उपघात जनक भी ऐसी भाषा नहीं है इसलिये ऐसी रूडादि शब्दरूपा भाषा शालीधान्यादि के विषय में संयमविराधक नहीं है इसलिये ऐसी भाषा साधु बोल सकते हैं ॥६॥
अब शब्दादि विषय में साधु और साध्वी को नहीं बोलने योग्य भाषा को लक्ष्यकर बतलाते हैंસાવધ હોતી નથી, તથા યાવત્ કટુ પણ હેત નથી. અને કર્કશ પણ નથી. તથા કઠેર અને નિષ્ફર પણ ગણાતી નથી. અને આ ભાષા પ્રાણિયને ઉપતાપ કરનાર પણ હોતી નથી. અને ભૂતને ઉપઘાત કારક પણ આવા પ્રકારની ભાષા ગણાતી નથી. તેથી આવી રૂદ્રાદિ શબ્દ રૂ૫ ભાષા શાલી ધાન્યાદિ સંબંધમાં બેલવી. તેથી સંયમની વિરાધના થતી નથી. તેથી સાધુ કે સાધ્વીએ એવી ભાષા બોલવી. . સૂ. ૬
- હવે શબ્દાદિ વિષયના સંબંધમાં સાધુ અને સાધ્વીએ ન બોલવા ગ્ય ભાષાને અનુલક્ષીને સૂવકાર કથન કરે છે
श्री माया
सूत्र : ४
