________________
आचारांगसूत्रे पृथिवीकायादौ निक्षिप्तम बीजपूरकादिना सचित्तेन पिहितम्, मात्रकादेम्तुपादि अदेयम् अन्यत्र सचित्त पृथिव्यादौ संहृत्य तेन मात्रकादिना दीयमानमशनादिकं संहृतमुच्यते, दायको वालवृद्धादिरयोग्यः. सचित्तमिश्रम् उन्मिश्रम्, सम्यग् न अचित्तीभूतं देयम् अपरिणतम्, दाग्राहक्योर्वा न सम्यग्मायोपेतम् अपरिणतम्, यसादिनालिप्तम्, परिशाटवद् छर्दितम् उच्यते इति दशविध एषणादोषस्वरूपं बोध्यम् ॥ सू० ७१ ॥
मूलम्-से मिक्खू वा मिक्खुणी वा गाहावइकुलं पाणगपडियाए जाय पक्ट्रेि समाणे से जं पुण एवं पाणगजायं जाणेज्जा, तं जहाउस्सेइमं या, संसइमं चाउलोदगं वा, अण्णयरं वा तहप्पगारं पाणगजाय अहुणाधोय, अणंबिलं, अवोक्कंतं, अपरिणयं, अविद्धत्थं, अप्फासुयं, अणेसणिज्ज, मण्णमाणे णो पडिगाहिज्जा ||सू० ७२॥ ७-उम्भीसे-उन्मिश्र, ८-अपरिणय-अपरिणत, ९-लित्त-लिस और १०-छड्डिय छदित, ये दश प्रकार के एषणा दोष माने जाते हैं, उन में आधाकर्मादि से शङ्कित दोष समझना, एवं शीतोदक वगैरह से सिञ्चित होने पर मृक्षित दोष माना गया है, एवं पृथिवीकाय वगैरह पर रखने से निक्षिप्त दोष माना गया है, तथा बीज पूरक वगैरह सचित्त वस्तु से ढके हुआ होने पर पिहित दोष माना जाता है एवं मात्रक वगैरह के द्वारा दिया जाता हुआ अशनादि संहृत कहा जाता है, और वाल वृद्धादि अयोग्यव्यक्ति दाता हो तो उसको दायक दोषदुष्ट माना जाता है तथा सचित मिश्रित अशनादि उन्मिश्र कहलाता है, और यदि देय वस्तु अच्छी तरह से अचित्त नहीं किया गया हो तो उसको अपरिणत दोष कहते हैं अथवा दाता तथा ग्रहीता का भाव अच्छा नहीं हो तो भी अपरिणत दोष कहलाता है तथा मिट्टी वगैरह से लिया हुआ को लिप्त कहते है और परिशास्वत् जूना पुराना होने से छर्दित कहलाता है॥७१। આધાકર્માદિથી દેષ યુત શંકિત કહેવાય છે. ૧ ઠંડા પાણીથી દૂષિત પ્રક્ષિત કહેવાય છે. ૨, પૃથ્વીકાયાદિ યુક્ત નિક્ષિપ્ત દેષ યુક્ત કહેવાય છે ૩ બીજોરાવિગેરે સચિત્ત વસ્તુથી ઢાંકેલ હોય તે પિહિત દેષ યુકત કહેવાય છે કે માત્રક વિગેરે દ્વારા આપેલ અશનાદિ સંહત દોષ વાળું કહેવાય છે. ૫ તથા બાળક કે વૃદ્ધાદિ અગ્ય દાતા હોય તે તે દાયક દોષ વાળું કહેવાય છે. ૬ તથા અચિત્ત મિશ્રિત અશનાદિ ઉમિશ્ર દેષ યુક્ત કહેવાય છે. ૭ અને આપવાની વસ્તુ સારી રીતે સચિત્ત કરેલ ન હોય તે તે અપરિણુત દેષ યુકત કહેવાય છે. ૮, તથા દાતા તથા ગ્રહિતાને ભાવ સારો ન હોય તે પણ અપરિણુત દેષ કહેવાય છે. માટી વિગેરેથી લીધેલ હોય તે લિપ્ત દોષ યુકત કહેવાય છે. ૯, પરિશાવતું અર્થાત જન પુરાણુ હોય તે છત ષ યુકત કહેવાય છે ૧૦છે . ૭૧
श्री सागसूत्र :४
