Page Text
________________
मर्मप्रकाशिका टीका श्रुतस्कंध २ सू० ९ अ. १५ भावनाध्ययनम्
१०८१
स्थापयति स्तब्धाम् आश्चर्यचकितामिव करोतीत्यर्थः भगवन्तं दीक्षां गृहन्तं दृष्ट्वा देवपरिषद् मनुष्यपरिषच्च निश्रेष्टिता सती स्तब्धा बभूव इति भावः सम्प्रति भगवतो महावीरस्वामिनः दीक्षाग्रहणरूप सामायिकचारित्रप्रतिपत्ति जन्यहर्ष श्लोकद्वयेन प्ररूपयितुमाह - 'दिव्वो मणुस्तघोसो दिव्यो देवशब्दः मनुष्यघोषः - मनुष्पशब्दच 'तुरियनिनाओय' तूर्यनिनादश्च - वाद्य विशे पशब्द 'सकवणेणं' शकवचनेन - देवेन्द्रशक्रवाक्येन शत्रादेशेनेत्यर्थः 'खिप्प मेव निलक्को' क्षिप्रमेव- शीघ्रमेव झटित्येवेतिभावः निर्लुतः - अवरुद्धः 'जाहे पडिवज्जइ चरितं' यदा यस्मिन् काले प्रतिपद्यते - स्वीकुरुते चारित्रम् सामायिकचारित्र दीक्षाग्रहणं भगवान् यदा स्वीकरोति तदा शक्रादेशेन देवानां मनुष्याणाञ्च कलकलशब्दः अवरुद्ध बभूवेति भावः । 'पडिवज्जित्तु स्वामी को दीक्षा ग्रहण करते हुए देखकर सभी देव परिषद् याने देवों की सभा और मनुष्य परिषद् अर्थात् मनुष्यों की सभा आश्चर्य चकित होकर चित्र लिखित मूर्ति के समान स्तब्ध हो गयी ।
अब भगवान् श्री महावीर स्वामी के दीक्षा ग्रहण रूप सामायिक याने सम भाव साधना रूप चारित्र की प्रतिपत्ति जन्य हर्ष का दो श्लोकों द्वारा निरूपण करते हैं - 'दिव्यो मनुस्सघोसो' भगवान् श्री महावीर स्वामी के दीक्षा ग्रहण काल में दिव्य अर्थात् देवों का शब्द और मनुष्यघोष याने मनुष्यों का शब्द तथा 'तुरिय निनाओय' सूर्य निनाद याने वाद्य विशेष का शब्द 'सक्कवयणेणं' शक्र के वचन से अर्थात् देवेन्द्र देवराज शक्र के आदेश से 'खिप्पामेव नीलुको' शीघ्र ही निर्लप्त अर्थात् अवरुद्ध हो गया । एतावता 'जाहे पडिवज्जइ 'चरितं ' जिस समय में भगवान् श्री महावीर स्वामी सामायिक चारित्र रूप दीक्षा ग्रहण कर रहे थे उस काल में शक की आज्ञा से देवों का और मनुष्यों का कल कल शब्द अर्थात् कोलाहल अवरुद्ध हो गया, याने देवों ने तथा मनु · ष्यों ने भगवान् श्री महावीर स्वामी के दीक्षा ग्रहण काल में अपना कलकल ભગવાન શ્રીમહાવીર સ્વામીને દીક્ષા ધારણ કરતા જોઇને બધા દેવગણેા અને મનુષ્ય ગણે આશ્ચર્યાન્વિત થઇને ચિત્રમાં ચિત્રેલ ચિત્રશૈવા સ્તબ્ધ થઈ ગયા,
હવે ભગવાન શ્રીમહાવીર સ્વામીના દીક્ષા ગ્રહણુરૂપ સ માલિક અર્થાત્ સમભાવ સાધનારૂપ ચારિત્રની પ્રાપ્તિના હુને એ લૈક દ્વારા વ્યક્ત કરે છે-'दिव्वो मणुस्सघोसो, तुरिअनिनाओय सक्कत्रयणेणं' खिप्पामेव नीलुक्को, जाहे पडिवज्जइ चरितं ॥१॥ पडिवज्जित्तु चरितं अहोनिसं सव्वपाणभूयहियं, साहटुलोमपुलया, सव्वे देवा निसामिति ||२|| ભગવાન્ શ્રીમહાવીર સ્વામીના દીક્ષાગ્રહણ કાળમાં દિવ્ય અર્થાત્ દેવાના શબ્દ અને મનુષ્ય ઘાષ અર્થાત્ મનુષ્યના શબ્દ અને તુર્યંદિના નાદ અર્થાત્ વાઘવિશેષાના શબ્દો દેવેન્દ્રદેવરાજ શજીની આજ્ઞાથી એકદમ રોકાઇ ગયા. એટલે કે જે સમયે ભગવાન્ શ્રીમહાવીર સ્વામી સામાયિક ચારિત્રરૂપ દીક્ષા ગ્રહણ કરતા હતા એ સમયે શકની આજ્ઞાથી દેવા
आ० १३६
શ્રી આચારાંગ સૂત્ર : ૪
| SR No. | 006304 |
| Book Title | Agam 01 Ang 01 Aacharang Sutra Part 04 Sthanakvasi |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1979 |
| Total Pages | 1199 |
| Language | Sanskrit, Hindi, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_acharang |
| File Size | 83 MB |