SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 299
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ २३७ श्रुतस्कन्ध. १ लोकसार अ. ५. उ. ६ विद्यते। सिद्धस्वरूपं न केनाप्युपमातुं शक्यते । तस्य कीदृशी सत्तेत्याह- अरूपिणी'-त्यादि-तस्य युक्तात्मनः सत्ता-सद्भावः सा अरूपिणी केनापि रूपेण वक्तुम___ उत्तर-कहना तो ठीक है, परन्तु उनके आगे यदि हमें कोई उपमा दृष्टिपथ होती तो हम उसके द्वारा उनका वर्णन भी कर देते। परन्तु उनके आगे तो उपमा ही अस्त है, उनकी उपमा उनमें ही है। अतः " उपमा तत्र न विद्यते" किसी भी पदार्थकी उपमासे हम उनके स्वरूपका कथन नहीं कर सकते हैं। वे अनुपमेय हैं। शङ्का-उनकी सत्ता कैसी है-उनके अस्तित्वका किसी भी रूपसे वर्णन हो सकता है? उत्तर - "अरूपिणी सत्ता" उनकी सत्ता अरूपिणी है, अतः उनके अस्तित्वका वर्णन किसी भी रूपसे नहीं हो सकता है । किसी भी रूप से जिसका कथन न हो सके उसका नाम “अरूपिणी" है । पहिले यह प्रकट ही किया जा चुका है कि सिद्धदशा रूप, रस, गंध और स्पर्शादिसे रहित है। तथा इस्व, दीर्घत्वादिक धर्म उसमें सम्भवित नहीं होते हैं। ये सब पुद्गलके धर्म हैं । पुद्गल ही मूर्तिक है, बाकी द्रव्य अमूर्तिक हैं। आत्मा भी कर्मबन्धकी दशामें यद्यपि मूर्तिक माना गया है, परन्तु अपने निजस्वरूप अथवा सिद्ध अवस्थाकी अपेक्षा से वह अमूर्तिक ही ઉત્તર–કહેવું તે ઠીક છે, પરંતુ એની આગળ કદાચ અમને કોઈ ઉપમા દષ્ટિપથ થાત તો અમે એનું વર્ણન પણ કરી દેત, પણ એની આગળ તે अपमान र मना छ, मेमनी रुपमा समनामा ४ छ. मेटले " उपमा तत्र न विद्यते" ५ पहाथ नी माथी म तेभना स्व३५नु ४थन ४श શકતા નથી. એ ઉપમાથી પર છે. શંકા–એમની સત્તા કેવી છે–એમના અસ્તિત્વનું કોઈ રૂપથી વર્ણન થઈ શકે છે? उत्तर--" अरूपिणी सत्ता” भनी सत्ता २३पी छ. अमना मस्तिત્વનું વર્ણન કોઈ પણ રૂપથી થઈ શકે નહિ. કઈ પણ પ્રકારે જેનું वर्णन न 5 शतेनु नाम “ भ३पिजी" छ. पडसां से घुछ हैસિદ્ધ દશા રૂપ, રસ, ગંધ અને સ્પર્શાદિથી રહિત છે તથા હસ્વ, દીર્ઘત્વાદિક ધર્મ એમાં સંભવિત થતું નથી. આ બધા પુગલના ધર્મ છે. પુદ્ગલ જ મૂર્તિક છે. બીજા દ્રવ્ય અમૂર્તિક છે. આત્મા પણ કર્મબંધની દશામાં મૂર્તિક માનવામાં આવે છે, પરંતુ પોતાના નિજસ્વરૂપ અથવા સિદ્ધ અવસ્થાની અપેક્ષાથી અમૂતિક જ છે. એટલે અમૂર્તિક આત્માનું હસ્વત્વ આદિ श्री. मायाग सूत्र : 3
SR No.006303
Book TitleAgam 01 Ang 01 Aacharang Sutra Part 03 Sthanakvasi
Original Sutra AuthorN/A
AuthorGhasilal Maharaj
PublisherA B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
Publication Year1957
Total Pages719
LanguageSanskrit, Hindi, Gujarati
ClassificationBook_Devnagari, Agam, Canon, & agam_acharang
File Size37 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy