________________
४७२
आचारागसूत्रे - नन्वस्तु हेयोपादेयोपदेशेन परोपकारकरणात् तीर्थकरत्वम् , कथमेतावता सर्वज्ञता तस्येति चेन्न, यतः सम्यग्ज्ञानरहितो यथोचितं हेयोपादेयोपदेश कर्तुं न प्रभवति, यथावस्थितैकपदार्थज्ञानमपि न भवति सर्वज्ञतामन्तरेणेति प्रतिबोधयितुमाह-'जे एगं' इत्यादि। __ यद्वा-ननु 'एतत् पश्यकस्य दर्शनम्' इति यदुक्तं तत्र स पश्यकः किमेकमेव पदार्थ जानाति, आहोस्वित्-अनेकम् ? इति शिष्यजिज्ञासायामाह'जे एगं' इत्यादि। न्धसे कषायोंका वमन निरावरण ज्ञानका उत्पादक माना जाता है । जो सकल कमेंका विनाश करता है, अथवा कर्मोंके विनाश करनेका जिसका स्वभाव है उसका नाम-" पर्यन्तकर" है, उसका यह सिद्धान्त है। जैसे तीर्थङ्कर कषायशस्त्रकी निवृत्तिसे सकल कर्मोके विनाशक हुए हैं उसी तरहसे उनके उपदेशानुसार अपनी प्रवृत्ति रखनेवाला अन्य भव्यजन भी सकल कोका विनाशक होता है। इसी अभिप्रायको प्रकट करनेके लिये सूत्रमें 'आदानम् 'पद् रखा है। आत्माके प्रदेशोंके साथ अष्टविध कर्म जिनसे दूध-पानीकी तरह एकक्षेत्रावगाहरूप होकर ठहरते हैं उनका नाम आदान है। वे अठारह पापस्थान हैं।अथवा कर्मों में स्थितिबन्धका कारण होनेसे कषायें भी आदान हैं, इनका वमन करनेवाला 'सगडन्भि ' स्वकृतभिद्-होता है, अर्थात् जो भव्य कर्मोके आदानभूत कषायादिकोंका निराकरण-विनाश करता है वह अपने किये हुए कर्मोंका विनाशक होता है ॥ सू० १॥ વમન નિરાવરણ જ્ઞાનનું ઉત્પાદક માનવામાં આવે છે. જે સકળ કર્મોને વિનાશ ४२ छ अथवा नो विनाश ४२वानो नो स्वभाव छ तेनु नाम “ पर्यन्तकर" છે. તેને એ સિદ્ધાંત છે. જેમ તીર્થકર કષાયશસ્ત્રની નિવૃત્તિથી સકળ કર્મોના વિનાશક બને છે તે માફક તેના ઉપદેશાનુસાર પોતાની પ્રવૃત્તિ રાખવાવાળા અન્ય ભયજન પણ સકળ કર્મોના વિનાશક બને છે. આ અભિપ્રાયને પ્રગટ કરવા भाटे सूत्रमा 'आदानम् ' ५६ रामेरा छे. यात्मान। प्रशानी साथे मटविध भी જેનાથી દૂધ-પાણીની માફક એકક્ષેત્રાવગાહરૂપ બનીને રહે છે તેનું નામ આદાન છે. તે અઢાર પાપસ્થાનક છે. અથવા કર્મોમાં સ્થિતિબંધનું કારણ હોવાથી કષાયો ५६५ माहान छे. तनु वमन ४२वा 'सगडब्मि'-स्वकृतभिद् थाय छे. अर्थात् ૨ ભવ્ય કર્મોના આદાનભૂત કષાયાદિકોનું નિરાકરણ–વિનાશ કરે છે તે પોતાના કરેલા કર્મોને વિનાશક બને છે. એ સૂત્ર ૧છે.
શ્રી આચારાંગ સૂત્ર : ૨
