________________
शीतोष्णीय-अध्य० ३. उ. ३
पापकर्मानाचरणमात्रेण श्रमणो न भवति किं तु सम्यगास्रवनिरोधेनेत्याह'जमिणं' इत्यादि। ___ मूलम्-जमिणं अन्नमन्नवितिगिच्छाए पडिलेहाए न करेइ पावं कम्मं, किं तत्थ मुणी कारणं सिया ?, समयं तत्थुव्वेहाए अप्पाणं विप्पसायए ॥ सू० ३॥ __ छाया—यदिदम् अन्योन्यविचिकित्सया प्रत्युपेक्ष्य न करोति पापं कर्म । किं तत्र मुनिः कारणं स्यात् ? समय तत्रोत्प्रेक्ष्य आत्मानं विप्रसादयेत् ॥ मू० ३॥
टीका-यदिदं पापं-पापानुबन्धि कर्म-पचनपाचनपरिग्रहादिलक्षणम् अन्योन्यविचिकित्सया-विचिकित्सा-आशङ्का भयं लज्जावा, अन्योन्यस्य परस्परस्य या विचिकित्सा-आशङ्का, यद्वा-अन्योन्यस्मात् परस्परतो भयं लज्जा वा, तया प्रत्युन अपने लिये हिंसा करनेवालोंकी अनुमोदना ही कर सकता है। यदि ऐसा करता है तो वह साधु नहीं कहला सकता। जो साधु हो कर जीवहिंसाके भयसे स्वयं पाकादिक क्रिया तो नहीं करते हैं परन्तु उद्दिष्ट भोजन लेते हैं, तथा अपने लिये दूसरोंसे भोजन तैयार करवाते हैं वे नव कोटिसे हिंसा के त्यागी नहीं हैं, अतः वे साधु भी नहीं हैं ॥ सू० २ ॥
पाप कर्म नहीं करने मात्रसे प्राणी मुनि नहीं होता है किन्तु कर्मों के आस्रवको भली प्रकार रोकनेसे ही वह मुनि होता है, अब इसी बातको स्पष्ट करते हैं-'जमिणं' इत्यादि।
जो मुनि-अवस्थामें पापकर्मों के नहीं करनेके कारण हैं वे प्रत्यक्ष हैं। वे ये हैं-आशङ्का, भय अथवा लज्जा । अर्थात् मुनि हो कर भी जो पाप नहीं करता है उसमें प्रधान कारण परस्परकी अथवा एक दूसरेसे કરાવતા નથી, અને પિતાને માટે હિંસા કરવાવાળાઓની અનુમોદના પણ કરતા નથી. કદાચ એવું કરે તો તેને સાધુ કહેવામાં આવતો નથી. જે સાધુ બની જીવ હિંસાના ભયથી સ્વયં પાકાદિક ક્રિયા નથી કરતા પરંતુ ઉદ્દિષ્ટ ભોજન લે છે. તથા પિતાને માટે બીજાઓથી ભોજન તૈયાર કરાવે છે તેઓ નવ કેટિથી હિંસાના ત્યાગી નથી તેમજ તેઓ સાચા સાધુ પણ નથી કે સૂઇ ૨
પાપકર્મ નહિ કરવા માત્રથી સુનિ બનતા નથી પણ કર્મોના આસવને ભલી प्रा२ रोवाथी मुनि थाय छ, ते पातने स्पष्ट ४२ छ-'जमिणं' त्याहि.
જે મુનિ અવસ્થામાં પાપકર્મો નહિ કરવાના કારણે છે તે પ્રત્યક્ષ છે. તે આ છે–આશંકા ભય અથવા લજા. અર્થાત્ મુનિ બનીને પણ જે પાપ કરતા નથી તેમાં પ્રધાન કારણ પરસ્પરની અથવા એક બીજાઓથી પરસ્પરમાં આશંકા ભય
શ્રી આચારાંગ સૂત્ર : ૨
