________________
३९६
आचारागसूत्रे छाया-अप्रमत्तः कामैः, उपरतः पापकर्मभ्यः, वीरो गुप्तात्मा यः खेदज्ञः॥८॥
टीका-यः खेदज्ञः संसारिणां दुःखाभिज्ञः, स कामैरप्रमत्ता कामभोगकृतप्रमादरहितः, पापकर्मभ्य उपरतः=मनोवाकायैः सावद्यव्यापारेभ्यो निवृत्तः, अतएव वीरः कमविदारणसमर्थः, गुप्तात्मा आत्मरक्षणपरायणः आत्मोद्धारकारीत्यर्थः ॥८॥
खेदज्ञस्य गुणमाह-'जे पज्जवज्जायसत्थस्स' इत्यादि। __ मूलम्-जे पज्जवज्जायसत्थस्स खेयण्णे, से असत्थस्स खेयन्ने, जे असत्थस्स खेयण्णे, से पज्जवज्जायसत्थस्स खेयन्ने॥९॥
छाया—यः पर्यवजातशस्त्रस्य खेदज्ञः, सः अशस्त्रस्य खेदज्ञः, यः अशस्त्रस्य खेदज्ञः, स पर्यवजातशस्त्रस्य खेदज्ञः ॥ सू० ९ ॥ फिर भी कहते हैं-'अप्पमत्तो' इत्यादि।
जो संसारी जीवोंके दुःखोंका ज्ञाता है वह कामभोगजन्य प्रमादसे रहित होकर मन वचन और कायसे होनेवाले सावध व्यापारोंसे दूर रहता हुआ कर्मोंके नाश करनेमें समर्थ होता है, यही आत्मरक्षा है। इस अपनी रक्षा करने में वह तत्पर रहता है, अर्थात् अपनी आत्माका उद्धार करनेवाला होता है । सू० ८॥
जो इस प्रकारसे निष्णात बन जाता है उसे क्या लाभ होता है ? सो बताते हैं-'जे पज्जवज्जाय.' इत्यादि । __'पर्यव' शब्दका अर्थ-शब्दादि विषयोंके भेद-प्रकार, 'शस्त्र' शब्दका अर्थ-प्राणिपीडनादि सावद्यकर्म, खेदज्ञ' शब्दका अर्थ-प्राणियों के सावधक्रियाजन्य दुःखोंका ज्ञाता, होता है।
शथी ४ छ—'अप्पमत्तो' त्याहि.
જે સંસારી જીના દુઃખોને જ્ઞાતા છે તે કામગજન્ય પ્રમાદથી રહિત બનીને મન વચન અને કાયાથી બનનારા સાવદ્ય વ્યાપારથી દૂર રહીને કર્મોને નાશ કરવામાં સમર્થ થાય છે. તે જ આત્મરક્ષા છે. આ પિતાની રક્ષા કરવામાં તત્પર રહે છે, અર્થાત્ પિતાના આત્માને ઉદ્ધાર કરવાવાળે થાય છે. એ સૂત્ર ૮
જે આવા પ્રકારથી નિષ્ણાત બની જાય છે તેને શું લાભ થાય છે? તે सतावे छ-'जे पज्जवज्जाय०' त्याहि.
' पर्य' शहना अर्थ-शाहि विषयाना सेह-४२, “शस्त्र' शमन અર્થ–પ્રાણિપીડનાદિ સાવદ્ય કર્મ, “ખેદજ્ઞ” શબ્દને અર્થ–પ્રાણીના સાવદ્ય ક્રિયાજન્ય દુઃખોને જ્ઞાતા, થાય છે.
શ્રી આચારાંગ સૂત્ર : ૨
