________________
७०२
आचाराङ्गसूत्रे
सावद्यव्यापाराः, अपरिज्ञाताः =कर्मबन्धकारणेत्वेनानवगताः भवन्ति ।
अत्र = अस्मिन्नेव वायुकाये, शस्त्रं = प्रागुक्तमकारम्, असमारभमाणस्य =अप्रयुजानस्य, इत्येते = पूर्वोक्ताः, आरम्भाः = सावद्यव्यापाराः परिज्ञाता भवन्ति = ज्ञपरिज्ञया परिज्ञाताः प्रत्याख्यानपरिज्ञया परिवर्जिता भवन्तीत्यर्थः ।
ज्ञपरिज्ञापूर्विका प्रत्याख्यानपरिज्ञा यथा भवति, तं प्रकारं दर्शयति - ' तत् परिज्ञाय ' इत्यादि । तद् = वायुकायारम्भणं, परिज्ञाय = ' कर्मबन्धस्य कारणं भवती ' त्यवगत्य, मेधावी = हेयोपादेयविवेकनिपुणः स्वयं वायुशस्त्र नैव समारभेत = नैव व्यापारयेत्, अन्यैर्वायुशस्त्रं नैव समारम्भयेत्, वायुशस्त्रं समारभमाणान् अन्यान् नैव समनुजानीयात् = नैवानुमोदयेत् ।
यस्यैते
वायुशस्त्रसमारम्भाः = वायुकायमुद्दिश्य
शस्त्रेस्तदुपमर्दनरूपाः
का कारण नहीं समझता । अर्थात् उसे यह ज्ञान नहीं होता कि-' इन पाप - कृत्यों से मुझे कर्म का बंध होगा '
लेकिन इसी वायुकाय के विषय में शस्त्रों का आरंभ न करने वाला सावध व्यापारों को ज्ञपरिज्ञा से जानता है और प्रत्याख्यानपरिज्ञा से त्याग देता है ।
ज्ञपरिज्ञापूर्वक प्रत्याख्यानपरिज्ञा जिस प्रकार होती है सो दिखलाते हैं - वायुकाय के आरंभ को कर्मबंध का कारण जानकर हेयोपादेय का विवेक रखने वाला पुरुष स्वयं वायुशस्त्र का आरंभ न करे, दूसरों से वायुशस्त्र का आरंभ न करावे और वायुशस्त्र का आरंभ करनेवालों का अनुमोदन न करे ।
जिसने वायुकायसंबंधी इन आरंभों का अर्थात् सावध व्यापारों को ज्ञपरिज्ञा से સમજતા નથી. અર્થાત્ તેમને એ જ્ઞાન થયું નથી કે-આ પાપકૃત્યાથી મને કર્મના અધ થશે.' પર ંતુ આ વાયુકાયના વિષયમાં શસ્રોના આરંભ નહિ કરવાવાળા સાવદ્ય વ્યાપારાને સપરજ્ઞાથી જાણે છે, અને પ્રત્યાખ્યાનપરિણાથી ત્યજી દે છે જ્ઞપરિજ્ઞાપૂર્વક પ્રત્યાખ્યાનપરિજ્ઞા જે પ્રમાણે હાય છે. તે બતાવે છે વાયુકાયના આરંભને કખ ધનું કારણ જાણીને હેય–ઉપાદેયના વિવેક રાખવાવાળા પુરુષ પાતેજ વાયુશસ્ત્રના આરંભ કરે નહિ બીજા પાસે વાચુશસના આરંભ કરાવે નહિ. અને વાયુશસ્ત્રના આરંભ કરવાવાળાને અનુમેાદન આપે નહિ.
જે વાયુકાયસંબંધી એ આરંભાને અર્થાત્ સાવદ્ય વ્યાપારીને રિજ્ઞાથી ક
શ્રી આચારાંગ સૂત્ર ઃ ૧
