________________
आचारचिन्तामणि -टीका अध्य. १ उ. १ सू. ६. कर्मसमारम्भः
३९७
दर्शनशल्यम् - कुदेव - कुगुरु-कुधर्मेषु सुदेवादिबुद्धिः १८ । एतान्यष्टादश पापस्थानानि । एताभिः क्रियाभिर्जीवः कर्म बन्धाति ॥ सू. ५ ॥ ॥ इति क्रियावादिप्रकरणम् ॥
क्रिया किलात्मनः परिणामः । तेन क्रियावत्त्वं कर्तृत्वं चात्मनः सिध्यति । तत्तत्कालिकक्रिया सम्बन्धादात्मनस्त्रिकालवर्तित्वं च सिध्यतीत्याशयेनाह - " अकरिस्सं" इत्यादि ।
॥ मूलम् ॥
अकरिस्सं चsहं, कारवेसुं चsहं, करओ यावि समणुन्ने भविस्सामि । एयावंति सव्वावंति लोगंसि कम्मसमारंभा परिजाणियव्वा भवंति ॥ सू. ६ ॥
सुदेव सुगुरु और सुधर्म समझना मिथ्यादर्शनशल्य है । ये अठारह पापस्थानक हैं । इन अठारह प्राणातिपात आदि क्रियाओं से जीव को कर्मों का बन्ध होता है । ॥ सू. ५ ॥ ॥ इति क्रियावादिप्रकरण ॥
क्रियावत्त्व या कर्तृत्व
क्रिया आत्मा का एक परिणाम है । उस से सिद्ध होता है, और अमुक-अमुक-कालीन क्रियाओं के कि - " आत्मा त्रिकालवर्ती है " यह बात अब बतलाई जाती है:- 'अकरिस्सं चऽहं '
यह भी सिद्ध होता है।
इत्यादि ।
आत्मा का सम्बन्ध से
-
मूलार्थ – मैंने किया था, मैं कराता हूँ और करने वाले की मैं अनुमोदना करूगा । यह सब लोक में कर्मसमारम्भ जानने चाहिए । सू. ६ ॥
સુગુરૂ અને સુધર્મ સમજવા તે મિથ્યાદર્શનશલ્ય છે (૧૮). આ અઢાર પાપ સ્થાનક છે. આ અઢાર પ્રાણાતિપાત આદિ ક્રિયાઓથી જીવને કર્માંના બંધ થાય છે. (સૂ. ૫) ઇતિ ક્રિયાવાદિપ્રકરણ.
ક્રિયા આત્માનું એક પરિણામ છે, તેનાથી આત્માનું ક્રિયાવત્ત્વ અથવા કતૃત્વ સિદ્ધ થાય છે, અને અમુક-અમુક-કાલીન ક્રિયાના સંબધથી એ પણ સિદ્ધ થાય છે }:-आत्मा त्रिवत्ती छे. ते वात हुवे ताववामां आवे छे - ' अकरिस्सं चड' त्यिाहि. મૂલા—મે' કર્યું, મેં કરાવ્યું અને કરવાવાળાને મેં અનુમેદન આપ્યું. આ સર્વ લેાકમાં કર્મ-સમારભ જાણવા જોઇએ. (સ. ૬)
શ્રી આચારાંગ સૂત્ર ઃ ૧
