________________
आचारचिन्तामणि-टीका अध्य.१ उ.१ मु.५ कर्मवादिप्र०
३४३ (१) ज्ञानोवरणीयादिकर्मणां कारणीभूताः, (२) सर्वदिश्ववस्थिताः, (३) तीव्रमन्दादिभेदाद मनोवाककोयक्रियाविशेषसंयोगात् कर्मवर्गणायोग्याः पुद्गलाः सर्वात्मप्रदेशेषु बद्धा भवन्ति । (४) औदारिक-वैक्रिया-ऽऽहारकतैजस-भाषा-श्वासोच्छास-मनोवर्गणाऽपेक्षयापि सूक्ष्मपरिणतिरूपा एव कर्मवर्गणायोग्याः बद्धाः भवन्ति, न तु बादराः । (५) तत्रापि त एव पुद्गला बद्धा भवन्ति, ये खलु यत्राकाशे जीवोऽवगाढस्तत्रैव वर्तमानाः, न तु तदहि क्षेत्रवर्तिनः ।
(६) तथाविधा अपि पुद्गलाःस्थिता एव बद्धा भवन्ति, न तु गतिपरिणताः, प्रचलितस्वभावत्वेन बन्धानईत्वात् । (७) असंख्यातपदेशिनो जीवस्यैकैकः
(१) ज्ञानावरणीय आदि कर्मो के कारणभूत, (२) समस्त दिशाओं में स्थित, (३) तीव्र मन्द आदि के भेद से मन, वचन और काय की क्रियाविशेष के संयोग से कर्मवर्गणा के योग्य पुद्गल समस्त आत्मप्रदेशों में बद्ध हो जाते हैं। (४) औदारिक वैक्रिय, आहारक, तैजस, भाषा, श्वासोच्छ्वास, और मनोवर्गणा की अपेक्षा भी सूक्ष्म परिणतिरूप कर्मवर्गणा के योग्य पुद्गल ही बंधते हैं, बादर नहीं बंधते । (६) उन में भी वही पुद्गल बँधते हैं जो एकक्षेत्रावगाढ हों, अर्थात् जिन आकाशप्रदेशों में जीव है उन्हीं आकाशप्रदेशो में विद्यमान हों, बाहर के क्षेत्र में अगवाहन करने वाले नहीं बँधते । (६) एसे पुद्गल भी स्थित ही बँधते हैं चलते-फिरते हुए पुद्गल नहीं बंधते, चलित स्वभाव वाले होने के कारण वे बन्ध के योग्य नहीं हैं, (७) असंख्यातप्रदेशी जीव का
(१) ज्ञाना१२०ीय माहिना ४।२९ भूत, (२) समस्त हिशायामा स्थित, (3) તીવ્ર, મંદ આદિના ભેદથી મન, વચન અને કાયાની કિયા–વિશેષના સંગથી કર્મવગણાના योग्य पुरा समस्त मात्मप्रशामा मद्ध 25 नय छे, (४) मोहारिश, वैठिय, माडा२४, તેજસ, ભાષા, ધાસ, અને મને વગણાની અપેક્ષાએ પણ સૂક્ષ્મપરિણતિરૂપ કમ વગણના ગ્ય પુદ્ગલજ ખાંધે છે; બાદર બાંધતા નથી, (૫) એમાં પણ તે પુદગલ બાંધે છે કે જે એક ક્ષેત્રાવગાઢ હોય, અર્થ-જે આકાશપ્રદેશમાં જીવ છે તેજ આકાશપ્રદેશમાં વિદ્યમાન હોય. બહારના ક્ષેત્રમાં અવગાહન કરવાવાળા બંધાતા નથી. (૬) એવા પુદ્ગલ પણ જે સ્થિર હોય તે બંધાય છે, પણ ચાલતા ફરતાં પુદગલે બંધાતા નથી, કારણ કે ચલિત સ્વભાવવાળા હોવાના કારણે તે બંધને યોગ્ય નથી. (૭) અસંખ્યાત પ્રદેશી જીવને
શ્રી આચારાંગ સૂત્ર : ૧
