________________
१६२
___ आचाराङ्गसूत्रे भोगामिलाषराहित्यम् , यद्वा-क्रोधादिकषायनिग्रहलक्षणम् , (५)-मुक्तिः सकलकर्मक्षयलक्षणो मोक्षः, (६)-रूपम् सकलहृदयहारिसौन्दर्यम् , (७)-वीयम्=अन्तरायान्तजन्यमनन्तसामर्थ्यम् , (८)-श्रीधातिककर्मपटलविघटनजनितज्ञानदर्शन सुखवीर्यरूपानन्तचतुष्टयलक्ष्मीः। (९)- धर्मः-अपवर्गद्वारकपाटोद्घाटनसाधनश्रुतचारित्रलक्षणः (१०)-ऐश्वर्यम् लोकत्रयाधिपत्यम् , चास्यास्तीति भगवान् , तेन भगवता-ज्ञानादियुक्तेन, तेन तीर्थङ्करेण, वक्ष्यमाणार्थस्य तीर्थङ्करभाषितत्वात्तच्छब्देनात्र तीर्थङ्करपरामर्शः । उक्तश्च
तनिक भी अभिलाषा न होना, अथवा क्रोध आदि कषायोंका निग्रह करना, (५) मुक्ति समस्त कर्मोंका क्षय रूप मोक्ष, (३) रूप-सब का हृदय हरलेनेवाला अनुपम सौन्दर्य (७) वीर्य-अन्तराय कर्मके क्षय से उत्पन्न अनन्तशक्ति, (८) श्री-घाति कर्मों के क्षय से उत्पन्न अनन्तज्ञान, दर्शन, सुख और वीर्यरूप अनन्तचतुष्टय लक्ष्मी (९) धर्म-मोक्षरूपी द्वार के किवाड उघाडने का साधन श्रुतचारित्ररूप धर्म, (१०) ऐश्वर्य-तीन लोक का आधिपत्य । ये दश गुण जिस में विद्यमान हों उसे 'भगवान्' कहते हैं। ऐसे भगवान्ने कहा है। आगे कहा जाने वाला तत्व तीर्थंकरभाषित है, अत एव 'तत्' शब्द से यहाँ भगवान् तीर्थकर समझना चाहिए । कहाभी है
અર્થાત્ કામગની જરા પણ અભિલાષા નથવી, અ થવી ક્રોધ કષાયોને નિગ્રહ ४२३।, (५) भुजित-समस्त धौना क्षयरू५ भाक्ष (६) ३५-सर्वना हयने ॥ લેવાવાળું અનુપમ સૌન્દર્ય, (૭) વીર્ય—અન્તરાય કર્મના ક્ષયથી ઉત્પન્ન અનન્ત શકિત (૮) શ્રી-ઘાતિ કર્મોના ક્ષયથી ઉત્પન્ન અનંત જ્ઞાન, દર્શન, સુખ અને વીરૂપ અનંતચતુષ્ટયેલફમી (૯) ધમ-મેક્ષરૂપી પ્રકારનાં કમાડ ઉઘાડવાનું સાધન થત–ચારિત્રય ધર્મ (૧૦) અધર્ય–ત્રણ લેકનું અધિપતિપણું આ દસ ગુણ જેમાં હોય તેને ભગવાન કહે છે એવા ભગવાને કહ્યું છે.
આગળ કહેવાશે તે તત્ત્વ તીર્થંકરભાષિત છે, એટલા માટે “રા' શબ્દથી તીર્થકર ભગવાનને અર્થ અહિં સમજવો જોઇએ. કહ્યું પણ છે
શ્રી આચારાંગ સૂત્ર : ૧
