________________
आचारचिन्तामणि-टीका अवतरणा तुम्बीवदिति मर्यादा सुतरामुपपद्यते । उक्तं चौपपातिकसूत्रे
"कहिं पडिहया सिद्धा, कहिं सिद्धा पइटिया । कहिं बोदि चइत्ता णं, कत्थ गंतूण सिज्झइ ॥१॥ अलोगे पडिहया सिद्धा, लोयग्गे य पइठिया । इह बोदि चइत्ता णं, तत्य गंतूण सिज्झइ ॥२॥” इति ।
छाया"कुत्र प्रतिहताः सिद्धाः, कुत्र सिद्धाः प्रतिष्ठिताः । कुत्र बोन्दि (शरीरं) त्यक्त्वा, कुत्र गत्वा सिद्धयति ॥१॥ अलोके प्रतिहताः सिद्धाः, लोकाग्रे च प्रतिष्ठिताः।
इह बोंदि (शरीरं) त्यवत्वा, तत्र गत्वा सिद्धयति ॥ २॥ इति अन्तर्गत ही ठहर जाता है। इस प्रकार जलके अग्रभाग पर ठहरे हुए तुंबे के समान सिद्ध भगवान् लोकाकाश के अग्रभाग पर स्थित है, यह मर्यादो स्वतः सिद्ध हो जाती है ।
औपपातिकसूत्र में कहा है -
"सिद्ध भगवान् कहाँ रुकजाते हैं ? कहाँ स्थित होते हैं । कहाँ शरीर का त्याग करके कहाँ जाकर सिद्ध होते हैं ? ॥१॥
सिद्ध भगवान् अलोक में रुक जाते हैं, लोकके अग्रभाग में स्थित होते हैं । यहाँ शरीर का त्याग करके वहाँ जाकर सिद्ध हो जाते हैं ॥२॥"
સહાયતાથી ત્યાં જ અર્થાત્ કાકાશના અંદરજ ભી જાય છે. તાત્પર્ય એ છે કે જલના અગ્રભાગ ઉપર સ્થિત રહેલા તુંબડાની પેઠે સિદ્ધ ભગવાન કાકાશના અગ્રભાગ ઉપર સ્થિત છે. આ મર્યાદા સ્વતઃ સિદ્ધ થઈ જાય છે. ઔપપાતિક સૂત્રમાં પણ કહ્યું છે–
સિદ્ધ ભગવાન કયાં રોકાઈ જાય છે ? કયાં સ્થિત થાય છે? કયાં શરીરને त्या ४शने, ध्यो ४४ने सिद्ध थाय छ ? ॥१॥
સિદ્ધ ભગવાન અલોકમાં રોકાઈ જાય છે, લેકના અગ્રભાગમાં સ્થિત થાય छ, माहि शरीरको त्याग ४रीन त्याने सिद्ध 25 तय छे. ॥२॥"
શ્રી આચારાંગ સૂત્ર : ૧
