________________
(૭) ચંદ્રપ્રજ્ઞપ્તિ -ચંદ્રપ્રજ્ઞપ્તિનો વિષય સૂર્યપ્રજ્ઞપ્તિના વિષયને મળતો આવે છે. ૨૦ પ્રાભૂતોમાં ચંદ્રના પરિભ્રમણનું વર્ણન છે. આમ ચંદ્રજયોતિષને લગતો ગ્રંથ છે. વિન્ટર નિન્જના મત પ્રમાણે આ પ્રજ્ઞપ્તિત્રયી વૈજ્ઞાનિકગ્રંથો છે. આના પર મલયગિરિમની ટીકા મળે છે. સ્થાનાંગસૂત્રમાં ચંદ્રપ્રજ્ઞપ્તિ, સૂર્યપ્રજ્ઞપ્તિ, જંબૂદિપપ્રજ્ઞપ્તિ અને દિપસાગર પ્રજ્ઞપ્તિની ગણના અંગબાહ્યશ્રુતમાં કરવામાં આવી છે.
(૮) કલ્પિકા -આનું બીજું નામ નિરયાવલી પણ છે. નિરય એટલે નરકયોનિની આવલિ કરનાર ગ્રંથ તે નિરયાવલિ આ ગ્રંથમાં મગધના રાજા શ્રેણિકનું મૃત્યુ તેના પુત્ર કોશિકથી થયેલી વાતનો ઉલ્લેખ છે. જે બૌધ્ધ સાહિત્યમાં પણ છે. નિરયાવલિ ગ્રંથમાં દસ અધ્યયનો છે. શ્રેણિકના દસ પુત્રો કાલિકુમાર આદિ તેમના પિતામહ વૈશાલિના રાજા ચેટક સાથે યુધ્ધમાં લડતાં મરાયા નરકમાં જઈ મોક્ષ પામશે તેવી હકીકત છે.
(૯) પુષ્યિકા-દસ અધ્યયનોમાં વહેંચાયેલો છે. પુષ્પક વિમાનમાં બેસી દેવદેવીઓ ભગવાન મહાવીરને વંદન કરવા આવે છે, અને તેમના પૂર્વભવ વિશે મહાવીર ગૌતમને સમજાવે છે. ચંદ્ર અને સૂર્યની પૂર્વકરણી, મહાશુકદેવનો પૂર્વભવ, સોમલબ્રાહ્મણ, બહુતીયાદેવીનો પૂર્વભવ-સુભદ્રા સાધ્વી, પૂર્ણભદ્ર દેવનો ભવ, માણિભદ્ર, દત્તદેવ, બલરામદેવ, શિવદેવ, અને અનાહતદેવના પૂર્વભવનું વર્ણન આવે છે. ભગવતીસૂત્ર જેમ આમાં પણ બ્રાહ્મણ શાસ્ત્રોનો ઉલ્લેખ છે.
