________________
• વૈતાલિક અધ્યયન-વૈરાગ્યના દાખલા દલીલ સાથે વર્ણન, કર્મોનો
નાશ કરવાના સાધનો બતાયા છે, વિશિષ્ટ પ્રસંગને અનુસરીને રચના થયેલ છે. ઋષભદેવ ભ. ના ૯૮ પુત્રોને પ્રતિબોધ કરીને રાજ્યાભિલાષી હોવા છતાં સંયમનો ઉપદેશ આપ્યો તેથી ૯૮ પુત્રોએ ભરત ચક્રવર્તી ભાઇ પાસે રાજ્યનો ભાગ ન માંગ્યો પણ રાજ્યનો ત્યાગ કરી સંયમ લઇ શ્રેયઃ સાધ્યું ૯૮ પુત્રોને અંગાર દાહકના દૃષ્ટાંતથી સમજાવ્યું સમુદ્ર, નદી, તળાવ, કુવાદિના પાણી પીતા તરસ છીપે નહીં, તો ખાબોચિયાના પાણીથી શું તૃપ્તિ થશે ? તેમ ઘણા કામ ભોગોને ભોગવતા વાસના વધતી જાય છે, સંયમ સાધનાથી મોક્ષ સુખ પામો. ૦ ઉપસર્ગ પરિચયા અ. = કર્મ નિર્જરા માટે સહન કરવા.
૦ સ્ત્રી સંસર્ગનો ત્યાગ કરી શીલધર્મથી આત્મહિત કરે વિષયાદિ
સેવન જીવોને નકાદિ સ્થિતિ જણાવે.
♦ તપ-સંયમનો મદ ન ક૨વો, બીજાનો તિરસ્કાર ન કરવો.
૧૮૦ વિનયાદિ મતોની ચર્ચા = ૩૬૩ મતનું ખંડન. જીવ હિંસા-મહારંભ-પરિગ્રહ માંસાહારથી પાપ ફળ ભોગવવા જ્યાં જાય તે સાત નરકના દુઃખનું વિસ્તૃત વર્ણન, સર્વજ્ઞનું વાસ્તવિક દર્શન.
પરમાત્મા અર્ધ માગધી ભાષામાં ઉપદેશ આપે છે માત્ર માનવ જ નહીં, પશુ-પક્ષી દ્વિપદ-ચતુષ્પદર્પણ પોત પોતાની ભાષામાં પરિણમન પામે છે.
બીજાના મનને જાણવાની રીત = ઇંગિત = આકારથી ગતિથીચેષ્ટાથી-વાણીથી નેત્ર-મુખના વિકારોથી અંતરમન પકડી શકાય. જેઓ પોતે પોતાની પ્રશંસા કરે, બીજાના વચનને નિંદતા હોય, સ્વને વિષે વિદ્વાનની જેમ આચરણ કરતાં હોય તેઓ સદાય સંસારમાં ભમ્યા કરે છે.
૧૩
