________________
શ્રી જંબૂદ્દીપપ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્ર
જૈન ભૂગોળ વિષયક તથા કાલચક્ર છ આરાનું સ્વરૂપ, જંબુદ્વીપના શાશ્વત પદાર્થો નવનિધિ, મેરૂપર્વત ઉપર અભિષેક, ભરત મહારાજાનું વર્ણન છે, સાત વિભાગો છે. દરેક વિભાગને વક્ષસ્કાર તરીકે ઓળખવાય છે. દરેક વિભાગને વક્ષસ્કાર તરીકે ઓળખાવાય છે. દરેક વિભાગને વક્ષસ્કાર તરીકે ઓળખવાય છે.
વક્ષસ્કારમાં વર્ષધર પર્વતો રમ્યક્ ક્ષેત્રથી ઐરાવત ક્ષેત્ર સુધીનું વિસ્તારનું જંબુદ્વીપમાં રહેલાં ક્ષેત્રો-પર્વતો-તીર્થોનું વર્ણન, જ્યોતિષ ચક્રનું ચંદ્રની ચાલ કરતાં સૂર્યની ચાલ ઉતાવળ હોય સૂર્યની ચાલ કરતાં ગ્રહ-નક્ષત્ર-તારાની ચાલ ઉતાવળ હોય છે, ચન્દ્રની ચાલ બધાથી ધીમી, તારાની ચાલ બધા થી ઉતાવળની તારાથી નક્ષત્રોની મહાઋદ્ધિ હોય છે, નક્ષત્રોથી ગ્રહોની, તેનાથી સૂર્યને ચન્દ્રની મહાઋદ્ધિ જાણવી, બધાથી થોડી ઋદ્વિ તારાની, ચન્દ્રમાં સર્વાધિક ઋદ્ધિવાળા દેવો છે, સૂર્યોને ચન્દ્રો બે સમાન છે, જ્યારે નક્ષત્રો-ગ્રહો-તારાઓ સંખ્યાત ગુણા જાણવા.
ભરતચક્રવર્તી : આયુધશાલા માં ચક્રરત્નની ઉત્પત્તિ થઇ નોકરે વધામણી આપી, ચક્રનું પૂજન, મહોત્સવ કર્યો, છખંડ સાધવા પ્રયાણ, માગધ તીર્થ તરફ, ચક્રચાલે તેની પાછળ, ચક્ર જ્યાં સ્થિર થાય તે સ્થલે અઠ્ઠમ તપકરી રથમાં બેઠાં લવણ સમુદ્રમાં ઉતરી, સુસ્થિત દેવને નમસ્કાર કરી બાણ છોડ્યું, ક્રોધે સુસ્થિત દેવ બાણ ઉપર લખેલ ભરતનું નામ વાંચીને ભેટલું લઇને આવે, હું આપનો દાસ છું, હુકમ કરો, સમુદ્રમાંથી બહાર નીકળીને પારણું કર્યું, ભીલો સાથે યુદ્ધ કતાં, ચર્મરત્ન અને છત્ર રત્નથી સૈન્ય રક્ષા કરે. ૧૪ રત્નો નવનિધાન આદિનો સ્વામીં, અનિત્ય
૬૮