________________
મગધની નજીકમાં જ આવેલા કલિંગ દેશમાં ભગવાન શ્રી પાર્શ્વનાથ પ્રભુનો પ્રભાવ વિશેષ હતો. કલિંગમાં કુમાર અને કુમારી નામના બે પર્વતો હતા. જે આ દેશના આભુષણ રૂપ ગણાતા હતા. મગધની પાસે તાકાતનો એવો ભંડાર હતો કે, એ ધારત તો આ કલિંગને મગધમાં ભેળવીને મગધ સામ્રાજ્યની કીર્તિના ચાર ચાર ચાંદ લગાડી શકત ! પણ રાજવી શ્રેણિકે કલિંગને સ્વતંત્ર સામ્રાજ્ય તરીકે જ અણનમ રહેવા દીધું, એની પાછળ અનેક કારણો હતા, એક તો કલિંગ તપોધનો અને તપોવનોનો દેશ ગણાતો હતો, કુમાર-કુમારી પર્વતના કારણે એની ગણના એક તીર્થધામમાં થતી હતી. વધારામાં કલિંગની પ્રજામાં વીરત્વના સંસ્કાર ઠાંસી-ઠાંસીને ભર્યા હતા. આવા અનેક કારણોસર કાંડામાં કૌવત હોવા છતાં મગધ સામ્રાજ્યને કલિંગ સામે આક્રમણ કરવાનો વિચાર સરખોય કર્યો ન હતો. એટલું જ નહિ, પણ મહારાજા શ્રેણિકે કલિંગની તીર્થધામ તરીકેની ખ્યાતિ વધુ સુદઢ બને, એવા કંઈ સર્જનો કલિંગમાં ઉભા કરાવવામાં ગૌરવ અનુભવ્યું હતું.
મહારાજા શ્રેણિકે શ્રી ઋષભદેવ પ્રભુની એક ભવ્ય સુવર્ણપ્રતિમાનું નિર્માણ કરીને, શ્રી સુધર્માસ્વામીજી દ્વારા એને પ્રાણ-પ્રતિષ્ઠિત કરવા પૂર્વક એની પ્રતિષ્ઠા કુમાર પર્વત પર નવનિર્મિત ભવ્ય મંદિરમાં કરી હતી. આ મંદિરના નિર્માણ પછી અને શ્રી સુધર્માસ્વામીજી દ્વારા પ્રતિષ્ઠિત આ સુવર્ણમૂર્તિની સ્થાપના બાદ કલિંગને કોઈ અજબ-ગજબનું ધર્મગૌરવ પ્રાપ્ત થયું હતું. આ મંદિરના નિર્માણ ઉપરાંત રાજવી શ્રેણિકે કુમાર-કુમારી તરીકે ઓળખાતા આ પર્વતમાં અનેક ગુફાઓ કોતરાવીને એને સાધકોનું ધામ બનાવ્યો હતો. આથી તપોધનો અને તપોવનોના રમણીયધામ તરીકેની કલિંગની કીર્તિમાં ઠીક ઠીક વધારો થવા પામ્યો હતો. તેમજ મગધ-કલિંગ વચ્ચેના મૈત્રી-સંબંધોની સાંકળ વધુ મજબૂત બની હતી.
કલિંગ ત્યારે નાના-મોટા વિભાગોમાં વહેંચાયેલું હોવા છતાં એક અખંડ અને અણનમ રાજ્ય હતું. પોતાની પડખે આવેલા મગધની એને હૂંફ હતી. એથી એની સ્વતંત્રતા સામે કોઈને સમશેર ઉગામવાનો વિચાર
મહારાજા ખારવેલ -~-~~-~