________________
ન હતો.
આ વાત ખારવેલનાં આક્રમણથી તો એકદમ ઉઘાડી પડી ગઈ અને મગધની જે જનતા જેના બળના વખાણ કરતાં કદી થાકતી નહતી, એ પણ અંદર-અંદર ગણગણ કરવા માંડી કે, અરે ! આ પુષ્યમિત્ર તો સિંહના ચામડામાં છુપાયેલો ગધેડો નીકળ્યો !
પુષ્યમિત્રના જે દોરદમામ હતા, એની જે છાપ બધે ફેલાયેલી હતી, એથી સૌ એમ જ માનતા કે, મગધની સામે પડનારી કોઈ શક્તિ જ હયાત નથી ! પણ જ્યારે એક દહાડો કલિંગ ચક્રવર્તી ખારવેલની સંગ્રામસવારી આગે બઢતી-બઢતી મગધમાં પ્રવેશી ચૂકી અને વિના રોકટોક એ જ્યારે ગોરખગિરિની ગોદમાં આવી પહોંચી, ત્યારે એકવાર તો પુષ્યમિત્ર પણ ગભરાઈ ઉઠ્યો ! એને થયું કે, શું કલિંગ-ચક્રવર્તી ખારવેલ મગધના આ શેરની સામે સવાશેર તો નહિ સાબિત થાય ને ? પણ પાછું મનોમન એણે સમાધાન કરી લીધું હતું કે, બહાદુરના એ બેટાને હવે જ ખબર પડશે કે, ગોરખગિરિને ઓળંગીને મગધ તરફ કઈ રીતે આગળ વધી શકાય છે !
રાજા ખારવેલ જોકે બહુ ઝડપથી આગળ વધીને મગધને લડાઈનો લલકાર સંભળાવવા માંગતા હતા. પણ ગોરખગરિની અભેદ્ય-દીવાલે એમના માર્ગમાં થોડોક અવરોધ ઉભો કર્યો. ત્યાં દિન-રાત સાબદી રહેતી મગધ-સેનાએ પણ પોતાનું પાણી બતાવવાની આ તકને વધાવી લીધી. પણ ખારવેલની સેના આ બધાને પહોંચી વળે એવી હતી. એથી થોડા જ દિવસમાં ખારવેલ એ કિલ્લાને ઓળંગીને જ્યારે પાટલિપુત્ર તરફ આગળ વધવામાં સફળ થયા, ત્યારે તો મગધમાં હાહાકાર મચી ગયો ! કોઈ ભયંકર પ્રલયને ખેંચી લાવનારી લડાઈની કલ્પનાએ પ્રજામાં ગભરાટ મચાવી દીધો રે ! ખુદ પુષ્યમિત્ર પણ ગભરાઈ ઉઠ્યો !
પુષ્યમિત્રને વિશ્વાસ હતો કે, મારી સામે કોઈ જ આંગળી ચીંધી ન શકે ! પણ જ્યારે ખારવેલે ગોરખિગિરના એ કિલ્લાને પણ ઐસીતૈસી ગણીને પાટલિપુત્ર તરફ પ્રયાણ લંબાવ્યું, ત્યારે તો પુષ્યમિત્રના મોતિયા જ મરી ગયા. એને થઈ ગયું કે, ખારવેલના પગલે-પગલું બઢાવતું
મહારાજા ખારવેલ
~~~~~
NNNNNNNN
૮૫
