________________
પુંડરિક-કંડરિક અધ્યયનનું કાન અને ધ્યાનથી એકાગ્ર અંતરે શ્રવણ કરીને વૈશ્રમણ દેવે એ અધ્યયનને અક્ષરશઃ મનમાં બરાબર અવધારણ કરી લીધું. અધ્યયનના શ્રવણથી સંદેહનું મૂળથી ઉમૂલન થઈ ગયું હોવાથી વૈશ્રમણ દેવે મનોમન એવો સંકલ્પ કરી લીધો કે, વૈરાગ્યભાવના દિવસે દિવસે વધુ પ્રજવલિત બનતી રહે, એ માટે પુંડરિક- કંડરિકના અધ્યયનનું પ્રતિદિન કમ સે કમ પાંચસો વાર તો પરિશીલન પુનરાવર્તન કરવું જ ! આવા સંકલ્પ સાથે વૈશ્રમણ સ્વસ્થાને ગયા. પુંડરિક-કંડરિક અધ્યયન પાંચસો ગાથા પ્રમાણ વિસ્તૃત હતું અને દરેક ગાથામાં એક વાર તો “દીક્ષા-પ્રવ્રજયા” આ શબ્દ ગૂંથાયેલો જ હતો. વૈશ્રમણ દેવનું હવે પછીનું આયુષ્ય પ00 વર્ષ જેટલું શેષ હતું. જીવનના અંતિમ દિન સુધી પ્રતિદિન ૫૦૦ વખત આ અધ્યયનનો સ્વાધ્યાય-પાઠ વૈશ્રમણ દેવે બરાબર જાળવી જાણ્યો. એથી કરોડોવાર “દીક્ષા શબ્દ દોહરાતો જ રહેવાના પ્રભાવે એમના આત્મા સાથે દીક્ષા-પ્રવ્રજયા” શબ્દ ખૂબ ખૂબ આત્મસાત્ બની ગયો, એના સંસ્કાર દેવભવમાં એટલા બધા સુદઢ અને બદ્ધમૂલ બની ગયા કે, વૈશ્રમણનો ભવ પૂર્ણ થયા બાદ ધનગિરિસુનંદાના પુત્ર તરીકે એ દેવનો જન્મ થતાંની સાથે જ ધનગિરિએ દીક્ષા સ્વીકારી ન હોત, તો કેવો સુંદર જન્મોત્સવ ઊજવત” આ વાક્યમાં આવતો દીક્ષા શબ્દ કાનમાં પ્રવેશતાની સાથે જ નવજાત એ શિશુને જાતિસ્મરણ જ્ઞાન થઈ જવા પામ્યું અને સંયમ સ્વીકારનો મનોરથ જાગી ઊઠ્યો.
નવજાત શિશુને એ પણ ખ્યાલ આવી ગયો કે, માતાનો મોહ મારી પર જાગે જ નહિ, એ માટે મારે સતત રડતા જ રહેવું જોઈએ. તો જ કંટાળેલી માં મારાથી છુટકારો ઇચ્છશે! વજસ્વામી તરીકે આગળ જતાં વિખ્યાત બનેલ એ બાળક જન્મતાંની સાથે જ દીક્ષાના મનોરથની પૂર્તિ માટે માતા જાગે
હુ | જૈનશાસનના જ્યોતિર્ધરો ભાગ-૧
