________________
૨૪૪ ]
[ આગમસા
આમાં એક અધ્યયન, ૧૮ ઉદ્દેશા, ૪૭પ૦ ગાથા પ્રમાણ હાલ પાઠ છે. ૨૭૨ ગદ્યસૂત્ર અને ૮૧ પદ્ય અર્થાત્ ગાથા છે. મંગલાચરણુમાં શ્રી નવકારમંત્ર છે.
ભગવાન મહાવીરસ્વામીને ગોતમ સ્વામીએ પૂછેલા પ્રશ્નોના ઉત્તરરૂપે જીવ અને અજીવના ભેદ–પ્રભેદનુ અને રૂપી-અરૂપી જીવનું આમાં કથન છે, તેમા સંસારી જીવાની હું પ્રતિપત્તિ અર્થાત્ પ્રકરણ નીચે પ્રમાણે છેઃ(૧)પહેલી પ્રતિપત્તિ :-જીવાજીવાભિગમ પ્રતિપ્રતિ છે. આમાં સ’સારી જીવના બે ભેદ (૧) સ્થાવર અને (૨) ત્રસ કહ્યા છે. સ્થાવરના ત્રણ ભેદ છે (૧) પૃથ્વીકાય,. (૨) અપકાય અને (૩) વનસ્પતિકાય અને ત્રસના ત્રણ ભેદ છે (૧) તેઉકાય, (૨) વાઉકાય અને (૩) ઉદાર ત્રસકાય. અર્થાત્ ઔદારિક શરીરવાળા ત્રસ કાય. તેના વળી ૪ ભેદ. છે (૧) એઈન્દ્રિય, (૨) તે દ્રિય, (૩) ચોરેંદ્રિય અને (૪) પંચે દ્રિય.
પંચદ્રિયના અસંજ્ઞી (મનરહિત) અને સ ંજ્ઞી (મનસહિત) એમ બે ભેદ, ગતિની અપેક્ષાએ ચાર ભેદ છે (૧) નારકી, (૨) તિય``ચ, (૩) મનુષ્ય, અને (૪) દેવ. નારકીના રત્નપ્રભાદિ સાતે નરકની અપેક્ષાએ ૭ ભેદ, તિય 'ચ પંચેન્દ્રિયના (૧) જળચર, (૨) સ્થળચર અને (૩) ખેચર એમ ૩ ભેદ અને પછી તેના પેટાભેદ કહ્યા છે, મનુષ્યના સમૂમિ અને ગજ એમ બે ભેદ હ્યા છે, અને દેવના ચાર ભેદ (૧) ભવનપતિ, (૨) વાણવ્યંતર, (૩) જ્યાતિષી અને (૪) વૈમાનિક કહ્યા છે.
