________________
પ્રશ્નવ્યાકરણ–પહાવાગરણ–૧૦ ]
[ ૨૨૭
તેને મુક્તિ મળતી નથી. કારણ કે તેથી સ`ઘ (સંઘાડે!) અને આચારની ચારી થાય છે. (૫) વિનય ભાવના :
પેાતાનાથી દીક્ષાપર્યાયમાં મોટા હોય, તેમના હાભાવપૂર્વક વિનય કરવા, નાના ને બીમાર (ગ્લાન) સાધુઓને આહારાદિ પહેલાં આપવા, તપસ્વીના પારણાનું ધ્યાન રાખવું, સ્વાધ્યાય કે ગુરૂના આગમન કે જતી વખતે ગુરૂના વિનય જાળવવા. સૂત્રની વાંચના કે પટણા પ્રવચન વખતે ગુરૂ કે વિડલાના વંદન–વ્યવહારરૂપ વિનય કરવા તે આ ભાવના છે. (૪) બ્રહ્મચર્ય :- બ્રહ્મણિ ચરતીતિ બ્રહ્મચય...!”
અર્થાત્ બ્રહ્મ એટલે કે પરમાત્મામાં જે વાસ કરાવે છે, તે બ્રહ્મચર્ય છે. તેથી અધા ધર્માએ તેના મહિમાગાયા છે, જૈનધર્મ વિશેષ, તેથી જ બધા તીર્થંકરા તથા તેમના માગે વિચરતાં સાધુ– સાધ્વીજીએ તેનુ' શ્રદ્ધાપૂર્વક પાલન કરીને જ મેાક્ષમાની આરાધના કરતાં હાય છે, પાંચ મહાવ્રતામાં તેનું સ્થાન સ શ્રેષ્ઠ કહ્યું છે. કારણુ કે તેના નિરતિચાર પાલનથી બધાં મહાવ્રતાનું પાલન સુગમતાથી થાય છે, અને તેના એકના ભંગથી, બધા મહાવ્રતા ભાંગે છે. તેથી તે તેના પાલનમાં બીલકુલ અપવાદ રાખેલ નથી. જ્યારે બાકીના ચારેત્રતામાં અપવાદ રાખેલ છે, બ્રહ્મચર્યની સાધના સિવાય મેાક્ષની આરાધના થઈ શકતી નથી, તેથી જ ભગવાને ઉત્તમ ખભ” અર્થાત્ બ્રહ્મચર્ય ઉત્તમ છે, તેમ શાસ્ત્રમાં કહ્યુ છે. આ બ્રહ્મચર્ય વ્રત પાંચ સમિતિ ત્રણ ગુપ્તિ અને બ્રહ્મચર્યની નવ વાડથી સુરક્ષિત છે, તેની સુરક્ષા માટે પાંચ ભાવના કહી છેઃ- -
