________________
સંસાર એટલે જ દુઃખ. જેનું ફળ પણ દુઃખ.
જ્યાં દુઃખની વણથંભી વણઝાર ચાલે છે. એવો કારમો ને કાતિલ આ સંસાર તો શું કરવું ? ક્યાં જવું !
આ જાણવા માટે તમારે આ “પંચસૂત્ર” નામના ગ્રંથરત્નને વાંચવો જ પડે ! એમાં જ મળી રહેશે.
“દુઃખ કદી આવે નહીં,
સુખ કદી જાય નહીં” – આ અંતરની એકમાત્ર ઈચ્છાનો ઉત્તર ૨૩. અનેકાંત જયપતાકાઃ (કર્તા-પૂ.આ.શ્રી હરિભદ્રસૂરિ મ.)
આ ગ્રંથમાં અનેકાંતવાદનું સ્વરૂપ વર્ણવાયું છે. શરૂમાં ભેદ-અભેદ, ધર્મ-અધર્મ, એકઅનેક, સતુ-અસતુ વગેરેનો વિભાગ પાડીને એકાંતે તેને સ્વતંત્ર માનવામાં દોષ બતાવ્યા વગર અનેકાંતવાદનું સ્વરૂપ બતાવી બધા ધર્મોને એક વસ્તુમાં ઘટાવવાનો પ્રયત્ન કર્યો છે. ચાર અધિકારમાં અનેક વિષયો ઉપર પ્રકાશ પાડતો આ ગ્રંથ છે. ૨૪. ઉપદેશપદ :
૧૪૪૪ ગ્રંથ રચયિતા આ. હરિભદ્રસૂરીશ્વરજી મહારાજા રચિત આ ગ્રંથ ર વિભાગમાં છે. જેમાં દૃષ્ટાંતપૂર્વક મનુષ્ય જીવનની દુર્લભતા, વિનય, ૪ બુદ્ધિનું સ્વરૂપ, મિથ્યાત્વ, ચારિત્રીના લક્ષણો, ઉચિત પ્રવૃત્તિનું ફળ, વૈયાવચ્ચનું સ્વરૂપ, માર્ગનું બહુમાન તથા સ્વરૂપ વગેરે વિષયો તથા શુદ્ધ આજ્ઞાયોગનું મહત્ત્વ, સ્વરૂપ, તેના સ્વામી, દેવદ્રવ્યનું સ્વરૂપ તથા તેના રક્ષણનું ફળ, મહાવ્રતોનું સ્વરૂપ, ગુરુકુળવાસનું મહત્ત્વ, યતનાનું સ્વરૂપ અને ફળ વગેરે વિષયો દૃષ્ટાંતપૂર્વક પોતાની આગવી શૈલીમાં રજૂ કર્યા છે. ૨૫. લલિત વિસ્તરા : - કર્તા :
મહાબુદ્ધિશાળી આત્માઓને આકર્ષે તેવો આ ગ્રંથ છે. આ ગ્રંથનું વાંચન કરતાં બૌદ્ધમતથી પ્રભાવિત થયેલા પ્રતિભાશાળી સિદ્ધર્ષિ ગણિ જૈન ધર્મમાં સ્થિર થયા હતા. આ ગ્રંથમાં છે માત્ર ચૈત્યવંદન સૂત્રના અર્થ, પરંતુ તેમાં અરિહંતનું સ્વરૂપ, શુભાનુષ્ઠાન કરવાની રીત તથા અનેક દર્શનોની સમજ આપી છે.
ચૈત્યવંદન કરવાની ઈચ્છાવાળાએ આ ગ્રંથ અવશ્ય વાંચવો જ જોઈએ, પરંતુ કોઈપણ ક્રિયાને સમજણ ક્રિયા બનાવવી હોય તો શ્રદ્ધા, મેઘા આદિ પદોનું જે વિવરણ કર્યું છે, તે
શ્રુત મહાપૂજા