________________ 50 વીરશિરોમણું વસ્તુપાલસૌખલતા! તું વયમાં નાની છે, પરંતુ બુદ્ધિમાં મોટી છે. આજે તે મને મારાં કર્તવ્યનું ખરેખરૂં ભાન કરાવ્યું છે અને તેથી હું તારા ઉપર ઘણેજ પ્રસન્ન થયો છું; માટે તેના બદલામાં તું કાંઈક વસ્તુ મારી પાસેથી માગી લે, એવી મારી ઇચ્છા છે અને તેમ કરવાથી મને સંતોષ થશે.” “પ્રિય પ્રાણનાથ !" સ્વામીનાં પ્રેમભર્યા વર્તનથી પુલકિત બનતાં સો લતાએ કહ્યું. “આપ મારી મિથ્યા પ્રશંસા કરે છે. આપ કહે છે, તેવી બુદ્ધિ મારામાં નથી. હું તે માત્ર નિર્બોધ સ્ત્રી છું; તેમ છતાં મારામાં જે કાંઈ થોડી ઘણું બુદ્ધિ છે, એ આપના મારા પ્રત્યેના પ્રેમનું જ પરિણામ છે અને તેથી મારી કોઈપણ રીતે પ્રશંસા કરવાની અગત્ય નથી. આપ મારા ઉપર પ્રસન્ન થયા છે, એથી હું ઘણી જ ખુશી થઈ છું અને આપની પ્રસન્નતાને મારું અહોભાગ્ય સમજુ છું; પરંતુ તેના બદલામાં આપ મને આપની પાસેથી કોઈ વસ્તુ માગી લેવાની કહે છે, તે યોગ્ય નથી. આપે મને કઈ વસ્તુ આપી નથી કે હું આપની પાસેથી કોઈ નવી વસ્તુની ઈચ્છા રાખું ? આપે મને આપની સહધમિણી બનાવીને સર્વ કાંઈ આપી દીધું છે, તે છતાં આપની એવી જ ઈચ્છા હોય કે મારે આપની પાસેથી કઈ વસ્તુ માગી લેવી, તો હું માત્ર આપની પાસેથી માત્ર એક જ વસ્તુ માગું છું અને તે આપને નિર્મળ પ્રેમ” પ્રેમ?” વસ્તુપાળે આશ્રયથી કહ્યું. સૌ લતા ! તું બુદ્ધિમાન છે ખરી; પરંતુ તે સાથે સ્વાર્થી પણ જણાય છે. તું જાણે છે કે મારા પ્રેમની અધિકારીશું તું એકલી નથી; કિન્તુ તારી બહેન લલિતા પણ છે અને તેથી હું તને તેં માગેલી વસ્તુને સર્વથા શીરીતે આપ શકું?” - એ પ્રમાણે કહીને વસ્તુપાળ આશ્ચર્ય અને ગંભીરતાથી તેનાં મુખ પ્રત્યે એકી દ્રષ્ટિએ જોઈ રહ્યો અને હવે તે શે ઉત્તર આપે છે, તેની આતુ. રતા પૂર્વક રાહ જોવા લાગે. - પ્રથમ તો સૌમ્પલતા પિતાનો પતિ કયા રૂપમાં વાત કરે છે, તે બરાબર સમજી શકી નહિ અને તે ઘડીભર વિચારમાં પડી ગઈ; પરંતુ ત્યારપછી તેણે જરા ગંભીરતાને ધારણ કરીને કહ્યું, “નાથ ! આપ ધારે છે, તેવી હું સ્વાથી નથી. આપના પ્રેમની જેટલે દરજજે હું અને ધિકારીણું છું, તેનાથી વધારે દરજે આપના પ્રેમની અધિકારી બન E