________________ વીરશિ મણી વસ્તુપાલ. જયદેવ જેમ જેમ બેલતે ગયે, તેમ તેમ તેનું મુખ અને તેની આંખો ક્રોધથી લાલચોળ થઈ ગયાં. તેણે પલંગ પરથી ઉઠીને સામે ટટ્ટાર ઉભા રહેતાં કહ્યું. “પડ્યા આજથી આ ક્ષણથી જ હું તારે ત્યાગ કરૂં છું. જીવનપર્યત તારે આ આવાસમાં જ રહેવાનું છે; મારી આજ્ઞા વિના તારે કોઈ પણ સ્થળે જવાનું નથી. મારી એક દાસી તારી પાસે રહેશે અને તને કઈ વસ્તુની જરૂર પડે તો તેને કહેજે એટલે તે તને પૂરી પાડશે, પણ તે મારી આજ્ઞા વિના તે નહિ જ. આજથી હું પાછો હતો તેવો બની જાઉં છું અને અત્યારે જ મારાં ઈચ્છિત સ્થળે ચાલ્યો જાઉં છું.” ' એમ કહીને જયદેવ વિક્રાળ વાઘની જેમ હરિણી સમાન પવાની સામે ઘડીભર જોઈ રહ્યો. જયદેવ બેલતે બંધ થયું કે તુરતજ પડ્યા પલંગ ઉપરથી ઉઠીને તેના કંઠે વળગી પડી અને કંદ કરવા લાગી. જયદેવનાં કથનને પ્રતિકાર કરવાની કે તેની સાથે વાત કરવાની તેનામાં શકિત રહી નહોતી અને તેથી જ તે કાંઈ પણ નહિ બોલતાં તેના કંઠે વળગી પડી હતી. એક સુંદર નવજુવાન તરૂણીને અને તેમાં પણ પિતાની પ્રિયાને આ પ્રમાણે રડતી જોઈને કઠેર હૃદયના પુરૂષને પણ દયા આવ્યા વિના રહે નહિ, પરંતુ વેરની અગ્નિથી બળી રહેલા જયદેવનાં હૃદય ઉપર પદ્માનાં રૂદનની કોઈ અસર થઈ નહિ. તે માનવા લાગ્યો કે પવાને આ બધે ઢોંગ છે અને પિતાનો ક્રોધ શાંત કરવાને માટે જ તે રૂદન કરે છે. જયદેવ ઘડીભર તે વિચારગ્રસ્ત અવસ્થામાં ઉભો રહ્યો. પરંતુ ત્યારપછી પવાનાં આલિંગનને બળપૂર્વક છોડાવીને તે ત્વરાથી ત્યાંથી ચાલ્યો ગયે. તે ગયા પછી પદ્મા સ્વામીનાં આલંબન વિના ઉભી કહી શકી નહિ. સ્વામીનાં વર્તનથી તેનું ચૈતન્ય હરાઈ ગયું હતું, તેનું મસ્તક નિરાશા. અંધકાર અને દુઃખરૂપી કાળાં અભ્રોથી ઘેરાઈ ગયું હતું અને તેની ચક્ષુઓમાંથી અશ્રુઓની વૃષ્ટિ થતી હતી. વૃક્ષનાં આલંબન વિના જેમ સુધમળ વેલી ચિમળાઈને પૃથવી ઉપર પડી જાય છે; તેમ વેલથી પણ અત્યંત કોમળ; અત્યંત મધુર, અત્યંત નિર્બળ અને અત્યંત રિધ્ધ એવી પદ્મિની પડ્યા હતાશ થઈને જમીન ઉપર ઢળી પડી. નિષ્ફર જયદેવ! અબળા ગણાતી સ્ત્રી ઉપર આ પ્રમાણે વેર લઈ શકાય નહિવેરની વસુલાત આમ થઈ શકે નહિ!!