________________
तद्धिताः
३०६ ११५६ गुणवचन-'ब्राह्मणादिभ्यः कर्मणि च ५। १ । १२४ ।। चाद्भावे । जडस्य भावः कर्म वा जाड्यम् । मूढस्य भावः कर्म वा मौढ्यम् । ब्राह्मण्यम् । प्राकृतिगणोऽयम् ।
११५७ सख्युयः ५। १ । १२६ । सख्युर्भावः कर्म वा सख्यम् । ११५८ कपि-ज्ञात्योर्डक ५ । १ । १२७ । कापेयम् । झातेयम् । ११५६ "पत्यन्त-पुरोहितादिभ्यो यक ५। १ । १२८ । सैनापत्यम् । पौरोहित्यम् ।
इति त्वतलधिकारः।
अथ भवनार्थकाः ११४० धान्यानां भवने क्षेत्र खा ५ । २।१। भवत्यस्मिन्निति भवनम् । मुद्गानां भवनं क्षेत्रं 'मौद्गीनम् ।
१-षष्ट्यन्तेभ्यो गुणवाचकेभ्यो ब्राह्मणादिभ्यश्च कमणि भावे चार्थे व्यञ् स्यात् '२-ब्राह्मण्यम्-ब्राह्मणस्य भावः कर्म वा इत्यर्थे 'गुणवचन...' इत्यादिना यति अनुबन्धलोपे प्रादिवृद्धौ प्रकारलोपे विभक्तिकार्य सिध्यति रूपं 'ब्राह्मण्यम्' इति । ३-षष्ठ्यन्ताद् सखिशब्दात् भावे कर्मणि चाथै य-प्रत्ययः । ४-षष्ठ्यन्ताभ्यां कपिज्ञातिशब्दाभ्यां भावे कर्मणि च ढक, कित्वादादिवृद्धिः । ५-षष्ट्यन्तेभ्यः पत्यन्तशब्देभ्यः पुरोहितादिभ्यश्च यक स्याद् भावे कर्मणि चार्थे । -पौरोहित्यम्'पुरोहित' शब्दाद् भावे कमरिण वा 'पत्यन्त-पुरोहितादिभ्यो यक्' इति प्रत्ययेऽनुवन्धलोपे पादिवृद्धौ प्रकारलोपे विभक्तिकार्य सिध्यति 'पौरोहित्यम्' इति । इति त्वतलधिकारः। ५-षष्ठ्यन्ताद् धान्यवाक्काद् शब्दाद् भवनं क्षेत्रमित्यर्थे सञ् स्यात् । ८-खस्य 'ईन्'
११५६-गुणवाचक और ब्राह्मणादिगणपठितोंसे ष्य होता कर्म और भाव अर्थमें ११५७-सखि-शब्द से य होता है कर्म और भाव अर्थ में। .
११५८-कपि और जाति शब्द से ढक् होता है भाव और कर्म अर्थ में। .. ११५६-पत्यन्त और पुरोहिवादिगणपठित शब्दों से यक प्रत्यय होता है भाव और कर्म अर्थ में । इति त्वतलधिकारः।
अथ भवनाद्यर्थकाः. ११६०-धान्यवाचक शन्दों से 'भवनं क्षेत्र' अर्थ में खञ् प्रत्यय होता है।
