Bandhan Ane Mukti

SR No.: 006143
Original Sutra Author: N/A
Author: Harishbhadravijay
Publisher: Navjivan Granthmala
Publication Year: 2008
Total Pages: 138
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 19 MB

Page 76

વાવેલું અનાજ વ્યવસ્થીત ઉગે તેમ) પુણ્ય બાંધવામાં નિમિત્ત થાય. દાન-ગણીને (પૈસા દ્વારા) તોલીને (અનાજ વિ. વજન કરી) માપીને (કપડાંને મીટર દ્વારા) અને નંગથી (સંખ્યામાં) અપાય છે.
દાન જે વ્યક્તિને આપવામાં આવે છે. તે માટે તીર્થકર ભ. રત્નપાત્ર, વિરતિધર મુનિઓ-સુવર્ણપાત્ર, અણુવ્રતધારી-રજતપાત્ર, શ્રાવક વર્ગ-તામ્રપાત્ર અને અનુકંપાને લાયક એવાઓને કાષ્ટ યા માટીનાં પાત્રની કક્ષામાં કહેવાય છે. આવા ઉત્તમોત્તમ ક્ષેત્રમાં દાનાંતરાય કર્મના ઉદયવાલા જીવો ધનાદિ આપી-વાપરી શકતા નથી.”
શાસ્ત્રમાં દાનધર્મ ઉત્તમ રીતે આચરનાર જીવોના આભૂષણ રૂપે (૧) આનંદીત થવું (શાલીભદ્રજી), (૨) રોમાંચ ખડાં થવા (ભીમો કુંડલીયો), (૩) ઉપકાર માનવો, (૪) પ્રિય વચનોને બોલવા અને (૫) અનુમોદના કરવી કહ્યા છે. તેજ રીતે (૧) અનાદર કરવો (કપિલાદાસી), (૨) આપવામાં વિલંબ કરવો, (૩) પશ્ચાતાપ કરવો (મમ્મણ શેઠ), (૪) અપ્રિય વચનો બોલવા (ધનસાર શ્રેષ્ઠી), (૫) મુખ ફેરવવું. આ પાંચ લક્ષણો દુષણની કક્ષાના વર્ણવ્યા છે.
દાન આપવામાં હાથની મુદ્રા, દાન કરવાની ભાવના, હૃદયમાં રહેલી કરુણાં, દયાળુપણું ઘણું કામ કરે છે. દાનીનું એક કણ અમૃત સમાન જ્યારે લોભીનો એકમણ ઝેર સમાન ગણાય છે. દાની દયાળું હોય જ્યારે લોભી કૃપણ હોય તે કારણે જ દાન ઉચ્ચ ભાવે પરોપકારના વિચારે આપી દાનાંતરાયને તોડવા જોઈએ. શાસ્ત્રમાં દાન આપતાં “યાતૃશી ભાવના તાઠુશી ફલ"ની દષ્ટિએ પુણ્યાનુબંધી પુણ્ય, પુણ્યાનુબંધી પાપ, પાપાનુબંધી પુણ્ય અને પાપાનુબંધી પાપ એવા વિભાગો જોવા મળે છે.
(૨) લાભાંતરાયઃ જે કર્મના ઉદયથી જીવને ઈષ્ટ-પ્રિય વસ્તુની પ્રાપ્તિ ન થાય, પ્રાપ્ત થતી હોય તો છેલ્લી ક્ષણે વિઘ્ન આવે.
સંસારમાં ઘણાં શેખચલ્લીના વિચારોમાં રાચતા હોય તો કેટલાક પોતાની આવડતયોગ્યતા-પહોંચ કે પુણ્યને જોયા જાણ્યાં વિના શક્તિ બહારના પ્લાન કરતા હોય તેઓ
જ્યારે નાસીપાસ થાય, તેઓની ઈચ્છા પૂર્ણ ન થાય ત્યારે બીજાને દોષ આપે. આર્ત ધ્યાન કરે, કષાયો કરી પાપનો ગુણાકાર કરે તેવા ઉતાવળા નિર્ણય કરનારા જો પોતાના લાભાંતરાયના ઉદયને સમજે તો જેટલું મળેલ છે તેમાં સંતોષ માની સુખી થાય.
રાજગૃહી નગરી જ્યાં ધન અને ધર્મની નદીઓ વહેતી હતી. તેવી નગરીમાં એક ઠુમક (ભીખારી)* ઘરે ઘરે ભીક્ષા લેવા જાય છે પણ પેટ ભરાય તેટલું પણ તેને પ્રાપ્ત થતું નથી. કંટાળી પ્રજાની ઉપર ક્રોધ કરી એ વૈભારગિરિના શિખર ઉપર ચડી મોટી • ઉપમિતિ ભવપ્રપંચ કથા ગ્રંથમાં ભીષા પાત્રની વિસ્તૃત કથા આવે છે. * સંપ્રતિરાજાની કથા આ કથાથી અલગ છે. આ પેજ પર ઉપરનું ચિત્ર જુઓ.