________________
૦ પ્રત્યાખ્યાનાવરણ માનઃ કાષ્ટના થાંભલા જેવો છે. • પ્રત્યાખ્યાનાવરણ માયાઃ ગૌમૂત્રિકા જેવી છે. • પ્રત્યાખ્યાનાવરણ લોભઃ કાજળના રંગ જેવો છે.
સંજવલન કષાયઃ જેના ઉદયથી વધારેમાં વધારે એક પખવાડિયા સુધી કષાય રહે એ સંજ્વલન કષાય કહેવાય. આ કષાય યથાખ્યાત ચારિત્ર (વીતરાગ ભાવ)નો ઘાતક છે. તેના ૪ ભેદ હોય છે.
• સંજ્વલન ક્રોધઃ પાણીમાં રેખા હોય, તેવો હોય છે. • સંજવલન માનઃ નેતરની સોટી જેવો હોય છે. • સંજ્વલન માયા વાંસની છાલ જેવી હોય છે. • સંજ્વલન લોભઃ હળદરના રંગ જેવો હોય છે. આ રીતે કષાયના સોળ ભેદ બતાવ્યા. હવે નોકષાયના ૯ ભેદ બતાવીએ છીએ. ૧) હાસ્ય મોહનીય ઃ જેના ઉદયથી, નિમિત્તથી કે નિમિત્ત વગર હસવું આવે. ૨) રતિ મોહનીય જેના ઉદયથી મનપસંદ વસ્તુ પર ખુશી થાય. ૩) શોક મોહનીય જેના ઉદયથી જીવ ઈષ્ટ વિયોગમાં રડે, માથું કૂટે, નિઃસાસા
મૂકે ઈત્યાદિ. ૪) અરતિ મોહનીય ઃ જેના ઉદયથી મનને અપસંદ વસ્તુ ઉપર અપ્રીતિ થાય. ૫) ભય મોહનીય જેના ઉદયથી, નિમિત્તથી અને અનિમિત્તથી ભય થાય. ૬) દુર્ગછા મોહનીયઃ જેના ઉદયથી જીવને સારી-નરસી વસ્તુઓ ઉપર દુર્ગછા
થાય. ૭) પુરુષ વેદઃ જેના ઉદયથી સ્ત્રીને ભોગવવાની ઈચ્છા થાય. ૮) સ્ત્રી વેદઃ જેના ઉદયથી પુરુષને ભોગવવાની ઈચ્છા થાય. ૯) નપુસંકઃ જેના ઉદયથી સ્ત્રી-પુરુષ બંનેને ભોગવવાની ઈચ્છા થાય. આ રીતે
મોહનીય કર્મના ૩+૧૬૯=૨૮ ભેદ થયા. * સુવાક્યો :
* તપ-સંયમ-સામાયિક-ધ્યાન “મોહ' જીતવાના સાધન છે. * ચારિત્ર અને ચરિત્ર એ બેમાં એક પુષ્પ છે. બીજી સુગંધ. * નિંદા અને નિદ્રા બને ચેપી રોગ છે. એકથી પ્રમાદ બીજાથી કલેશ વધે.
