________________
આ જીવને ચારિત્ર-સંયમ લેવું છે પણ લઈ શકાતું નથી. જન્મ મરણ સંયમ ન લે તો વધશે અથવા દુઃખમાં આર્તધ્યાન કરી નવા પાપનો બંધ થશે એ જાણવા છતાં છૂટતું-મૂકાતું નથી. કારણ મોહનીય કર્મ. જ્યાં સુધી રાગદશા-મોહ ઘટે નહિ ત્યાં સુધી કલ્યાણના માર્ગે ચઢાય નહિ. મોહનીય કર્મ ‘તાવ' જેવો છે. જ્યાં સુધી શરીરમાં તાવ હોય ત્યાં સુધી કાંઈ પણ ખાવાનું કે કામ કરવાનું સુઝે નહિં. તેમ મોહનીય કર્મના ઉદયે સાચું, સારું, હિતકારી પણ ગમે નહિં. * મોહનીય કર્મ કેવી રીતે બંધાય ?
* વધારે પ્રમાણમાં ક્ષશિક આનંદ કે સુખનો ભોગવટો કરવાથી. * દુઃખ-શોક-વિલાપ કરવાથી * વીતરાગ પરમાત્માથી અલિપ્ત (દૂર) થવાથી. * આપઘાત, ભાગી જવું, ઝેરપીવું, વિ. રાગના કારણો કરવાથી.
* પશુ-પક્ષી અથવા જડ વસ્તુ પ્રત્યે આકર્ષાઈ અનિચ્છનીય પ્રવૃત્તિ કરવાથી '* મોહનીય કર્મ ન બંધાય તે માટે :T
* સંસારમાં સાક્ષી ભાવે જીવવાથી. * વીતરાગ પ્રભુનું શ્વાસે શ્વાસે નામસ્મરણ કરવાથી. * આનંદ-સુખ ત્યજવા જેવું છે એમ વિચારવાથી. * જ્યાં ભવિષ્યમાં દુઃખ છે તેવી પ્રવૃત્તિ ત્યજવાથી.
* સ્વીકારવા જેવું સંયમ છે એ વાત મનથી માની લેવાથી. * મોહનીયકર્મ કેવી રીતે ખપે ?
* નિર્વેદી પ્રભુની વિશિષ્ટ સાધના-આરાધના કરવાથી, * મોહ રોગ છે એવી દ્રષ્ટિ કેળવવાથી. * કષાયો ન કરવાથી તેના ઉત્પત્તિસ્થાનથી દૂર રહેવાથી. * કોઈપણ કારણ કે વિના કારણે નોકષાયથી દૂર રહેવાથી.
* ચાર શરણા જ સ્વીકારવા લાયક છે બીજા ત્યજવા લાયક છે. * મોહમાં રાચનારા-ત્યજનારા પુણ્ય પુરુષો :
ક્રોધઃ ડૂળ્યા - ચંડકૌશિક (પૂર્વભવ) તર્યા - ચંડ રૂદ્રાચાર્ય માનઃ ડૂબા - બાહુબલી
તર્યા ઈન્દ્રભૂતિ (અપેક્ષાએ) માયા ડૂળ્યા - લક્ષ્મણા સાધ્વીજી તર્યા - મલ્લિનાથ (અપેક્ષાએ) લોભ ડૂળ્યા - મમ્મણ શેઠ / સુભમ ચક્રી તર્યા - પુણિયાશ્રાવક
૪૨
