Page Text
________________
સંસારથી અલવિદા... જીવાય નવ પયત્વે, એ જણાઈ તસ્સ હોઈ સમ્મત્ત, ભાવન સદહંતો, અયાણા માણો કવિ સમ્માં. (૫૧) સવાઈ જિણોસર ભાસિયા, વણાઈ નનહા હુંતિ,
ઈય બુદ્ધિ જસ્સ મો, સન્મત્ત નિશ્ચલ તલ્સ. (૫૨) ' (નવતત્ત્વ) અર્થ: જીવાદિ નવ પદાર્થોને જે જાણે છે, તેને સમ્યકત્વ હોય. તેવી જ રીતે બોધ, જ્ઞાન વિના માત્ર ભાવથી (નવતત્ત્વની ઉપર) શ્રદ્ધા રાખનારને પણ સમ્યકત્વ હોય છે. (૫૧).
શ્રી જિનેશ્વર ભગવંતે કરેલા સર્વ (કોઈપણ) વચનો અસત્ય ન જ હોય. એવી જેના હૃદયમાં બુદ્ધિ (નિર્ણય) છે તેનું સમ્યક્ત્વ દ્રઢ નિશ્ચલ સમજવું. (૨)
વૈરાગ્યશતક ગ્રંથના રચયિતા મહાપુરુષ આ સંસારથી અલવિદા-છૂટકારો લેવા માટે વિવિધ પ્રકારે અજ્ઞાની-અલ્પજ્ઞાની કે પૂર્ણજ્ઞાન તરફ પ્રગતિ કરતાં જીવને મૃત્યુમરણ-કાળધર્મ આદિ. શબ્દો દ્વારા એક જ વાત સમજાવવા પ્રયત્ન કર્યો છે, કે-મૃત્યુ એવું પામો ફરી મૃત્યુના દ્વારે પહોંચવું ન પડે. અર્થાત્ જ્યાં જન્મ પછી મૃત્યુ નથી એવું સમાધિમય-કર્મરહિત મૃત્યુનનિર્વાણપદ મેળવો.
મૃત્યુ નામ સાંભળી ઘણાં દુઃખી થાય છે, કંપાય છે, ઘબરાય છે. તે માટે ટૂંકા વાક્યમાં ઘણું સમજાવવા પ્રયત્ન કર્યો છે. કોઈક જાગૃત આત્મા જ મૃત્યુને સત્કારે છે..
આ રહા એ વિચારનીય વાક્યો * દુઃખને આવકારો. કારણ તમારા આમંત્રણથી એ આવ્યા છે. * મન ખાલી ન રાખો. કારણ આર્તધ્યાન કરશે. * દુઃખીના વિચાર કરો. કારણ તમારા કરતાં બીજા ઘણાં વધારે દુઃખી છે. * દુઃખના મૂળને શોધો. કારણ આસક્તિના કારણે એ આવે છે. * અંતે પુણ્ય અનુસાર જે મળ્યું છે, તેમાં સંતોષ રાખો.
સંસારથી નિવૃત્તિ લેવાનો ઉપાય નવ તત્ત્વની અંદર સંવર તત્ત્વમાં ૫-સમિતિ, ૩-ગુપ્તિ, ૨૨-પરિષહ, ૧૦ ભાવના, ૧૨-યતિધર્મ અને પ-ચારિત્ર એમ કુલ-૫૭ ભેદ બતાવેલ છે. કદાચ એમ થશે કે, આટલા બધા ભેદ-પ્રકાર બતાડવાની જરૂર શું પડી? માત્ર- ૧/૨ વાતમાં સમાઈ ન જાય ? એવો અધૂરા માનવી અવશ્ય વિચાર કરે. પણ આઠ કર્મ સાથે જો યુદ્ધ કરવું હોય તો જેવા સાથે તેવા થવું જ પડે. તેથી જેવું કર્મ તેવી દવા અહિં દર્શાવી છે.
૧૦૩
શ.
| SR No. | 006143 |
| Book Title | Bandhan Ane Mukti |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Harishbhadravijay |
| Publisher | Navjivan Granthmala |
| Publication Year | 2008 |
| Total Pages | 138 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 19 MB |