________________
પિંડ પ્રકૃતિ : નામકર્મની જે પ્રકૃતિઓના ઉત્તરભેદ હોય, તેને પિંડ પ્રકૃતિ કહેવાય છે. તેના ગતિ વગેરે ૧૪ ભેદ છે, જેના ઉત્તરભેદ ૭૫ છે.
૧) ગતિ નામકર્મ : જેના ઉદયથી જીવને નરક આદિ ગતિ મળે છે, તેના ચાર ભેદ છે.
નરકગતિ નામકર્મ : જેના ઉદયથી જીવને નરકગતિ મળે. તિર્યંચગતિ નામકર્મ : જેના ઉદયથી જીવને તિર્યંચગતિ મળે.
મનુષ્યગતિ નામકર્મ : જેના ઉદયથી જીવને મનુષ્યગતિ મળે. દેવગતિ નામકર્મ : જેના ઉદયથી જીવને દેવગતિ મળે.
૨) જાતિ નામકર્મ : જેના ઉદયથી જીવને એકેન્દ્રિય, બેઈન્દ્રિય આદિ વ્યવહાર પ્રાપ્ત થાય છે. તેના પાંચ ભેદ છે.
એકેન્દ્રિય જાતિ નામકર્મ : જેના ઉદયથી એકેન્દ્રિય તરીકે જીવનો વ્યવહાર થાય છે.
બેઈન્દ્રિય જાતિ નામકર્મ : જેના ઉદયથી બેઈન્દ્રિય તરીકે જીવનો વ્યવહાર થાય છે.
તેઈન્દ્રિય જાતિ નામકર્મ : જેના ઉદયથી તેઈન્દ્રિય તરીકે જીવનો વ્યવહાર થાય છે.
ચઉરિન્દ્રિય જાતિ નામકર્મ : જેના ઉદયથી ચઉરિન્દ્રિય તરીકે જીવનો વ્યવહાર થાય છે.
પંચેન્દ્રિય જાતિ નામકર્મ ઃ જેના ઉદયથી પંચેન્દ્રિય તરીકે જીવનો વ્યવહાર થાય છે. ૩) શરીર નામકર્મ : જે કર્મના ઉદયથી જીવ ઔદારિક વર્ગણા આદિના પુદ્ગલો ગ્રહણ કરે છે અને ઔદારિક શરીર આદિરૂપે પરિણમાવે છે. તેના ૫ ભેદ છે.
૭૬
ઓદારિકશરીર નામકર્મ : જે કર્મના ઉદયથી જીવ ઔદારિક પુદ્ગલો ગ્રહણ કરે છે અને ઔદારિક શરીરરૂપે બનાવે છે.
♦ વૈક્રિયશરીર નામકર્મ : જે કર્મના ઉદયથી જીવ વૈક્રિય વર્ગણાના પુદ્ગલો ગ્રહણ કરે છે અને વૈક્રિય શરીરૂપે બનાવે છે.
આહારકશરીર નામકર્મ : જે કર્મના ઉદયથી જીવ આહારક વર્ગણાના પુદ્ગલો લઈને આહારક શરીરૂપે બનાવે છે.
♦ તેજસશરીર નામકર્મ : જે કર્મના ઉદયથી જીવ તેજસ વર્ગણાના પુદ્ગલો લઈને તેજસ શરીરરૂપે બનાવે છે.
