________________
બાળક નાનું હતું તેથી તેનું લાલન-પાલન સાધ્વીજીના ઉપાશ્રયમાં શ્રાવિકાઓ સુવ્યવસ્થિત કરતી હતી. સાધ્વીજી પ્રસંગે પ્રસંગે શ્રુતજ્ઞાન ભણતાં અને રાત્રે મધુર અવાજે સ્વાધ્યાય કરતાં. આ રીતે સાધ્વીજીના શ્રીમુખે અગ્યાર અંગનો સ્વાધ્યાય વજસ્વામી માટે પૂર્વકાળના જ્ઞાનને જાગ્રત કરનારો થયો. ત્રણ વર્ષની નાની ઉંમરમાં અગ્યાર અંગ કંઠસ્થ કરવાની તક ઝડપી લીધી. આ 3ની 51 –
શ્રીમતિને હવે પોતાના બુદ્ધિમાન, સમજદાર પુત્રને પાછો પ્રાપ્ત કરવાનો મોહ જાગ્યો. રાજસભામાં પ્રયત્ન કર્યો. રાજાએ પુત્રની જ્યાં ઈચ્છા હોય ત્યાં જવા છૂટ આપી. પરંતુ તેમાં શ્રીમતિને સફળતા ન મળી. હવે બધાની સંમતિથી વ્યવસ્થિત દીક્ષા શ્રીમતિએ અને બાળકે લઈ જીવનનું પ્રભાત ખોલ્યું.
વજ માંથી બાળમુનિ વજસ્વામી થયા. હવે તેઓ જ્યાં વિચરે ત્યાં તેઓના સુકુમાળ વદનને, તેજસ્વી લલાટને, રૂપ અને લાવણ્યને નિરખવા ટોળેટોળા આવતા થયા. અને મુક્ત મને કામદેવને ભૂલાવે તેવા રૂપના અને ગુણવંતોની બરાબરી કરાવે તેવા ગુણના ગુણગાન ગાતા. એક તો તીક્ષ્ણ–સૂક્ષ્મ બુદ્ધિ, બીજું બાળ નિર્દોષ ઉંમર પછી જોઈએ શું? સૌના એ વહાલા થયા.
એક દિવસ ઉપાશ્રયમાં વનાવાદ શેઠ આવ્યા. તેઓએ વજસ્વામીના રૂપગુણની ઘણી પ્રશંસા સાંભળી હતી. તેઓની એકની એક કોડભરી કન્યા રૂક્ષ્મણીએ પણ મનોમન નક્કી કર્યું હતું કે, આ ભવમાં પરણીશ તો વજસ્વામીને. તેથી શેઠ વજનવામીનું મારું કરવા આવેલા. લાખો સોનૈયા ચરણે ઘરીશ કોડભરી કન્યા સ્વીકારો. ખાલી હાથે પાછો નહિં જાઉં. મારા ઉપર ઉપકાર કરો, મારી વાત સ્વીકારો. A
પણ. આ તો ત્યાગી, વૈરાગી, શાની, બાની, બ્રહ્મચારી બાળમુનિ હતા) શેઠની માગણી કેમ પૂર્ણ કરાય? કન્યાને સમજાવવા બીજો માર્ગ અપનાવવા સામાન્ય રૂપની પાછળ પાગલ ન થવા વજસ્વામીએ પ્રયત્ન શરૂ કર્યો. તેઓએ કહ્યું.. - ભ. વાસુપુજ્ય સ્વામીના પુત્રની પુત્રી રોહિણીએ જીવનભર દુઃખને જોયું નહોતું. કારણ.. પૂર્વના દુગંધિના ભવમાં એ જીવે ગુણસાગર મુનિના ઉપદેશથી કાયાથી, સ્પર્શથી, ગંધથી, રૂપથી અસહ્ય એવા ઉપસર્ગોને સમભાવે સહન કર્યા હતા. રોહિણી તપની ઉત્તમ પ્રકારે આરાધના કરી હતી. બીજા મને દુઃખ આપે, અપશબ્દ બોલે કે તીરસ્કાર કરે તો પણ મારે પ્રતિકાર કરવો નહિ. સમભાવ રાખવો. એવા નિર્ણયથી જે શાતાદનીય કર્મ બાંધ્યું તેના કારણે આ ભવે સુંદર સ્વરૂપવાન થઈ. જીવનમાં દુઃખી ન થઈ. દુઃખ શું છે તે સ્વપ્નમાં પણ ન જોયું. - જ્યારે મૃગાલોઢીયા રાજપુત્ર હતો, છતાં આ ભવમાં અશાતા ભોગવતો હતો. હરિકેષી અને મેતારજ મુનિ નીચ કુળમાં જન્મ્યા પણ ઉચ્ચ કુળને શોભે તેવા
૧૧