________________
સુવાક્યો ઃ
સૂર્યવિકાસી કમળ માટે સૂર્ય તેમ ધર્મરત્નની પ્રાપ્તિ માટે ૨૧ ગુણ. શરીરમાં હાડકા, માંસ વિ. હોય તેમ ધર્મરત્નમાં ગુણ છે. રત્ન સ્વયં પ્રકાશી છે, જ્યારે મનુષ્ય ગુણથી વિકાસ કરે.
⭑
૫૩ :
ચિંતન :
“ત્રણ રતન મુજ આપો તાતજી, જેમ નાવે રે સંતાપ.”
પતંગ અને દોરો...
મકર સંક્રાંતિનો દિવસ એટલે પતંગનો દિવસ.
પતંગ આકાશમાં ઉડે પણ દોર તમારા હાથમાં હોય છે. તેથી પતંગ અને દોર બન્ને પાછા તમને મળી જશે.
1441
ગુણ–ગુણવાન, બુદ્ધિવાન, ધનવાન, ભાગ્યવાન બનાવે. આખા વિશ્વમાં ફરો પણ જીવને પાછા સંસ્કારના ઘરે આવવું પડશે. નિર્ગુણી-દુર્ગુણીનું ક્યાંક સ્વાગત ન થાય. આખા વિશ્વમાં—નગરમાં કે ગામડામાં ફરો મને, કમને ઘરે જ તમારું સ્વાગત થશે. માટે જ ગુણવાનના ગીત ગવાય છે. ગાવા જોઈએ.*
પતંગ આકાશમાં કેમ ઉડે છે ? હવા અને એની રચનાના કારણે પતંગ ગગન વિહારી હોય છે. પતંગ-દોરાના દોરી સંચારથી જમણે-ડાબે અથવા નીચે-ઉપર, લાંબેટૂંકે પોતાનો પ્રવાસ ચાલુ રાખે છે. દોરાનો સાથ ગયો કે તરત નિરાધાર બની પતંગ જમીન ઉપર આવી પડે છે. પતંગ કાપવાની જે કરામત છે તેમાં પણ મુખ્યત્વે દોરાની શક્તિ જ કામ કરે છે.
તે જ રીતે ભાદરવા સુદ-૪નો દિવસ એટલે ક્ષમાની આપ-લેનો દિવસ. મન, વચન અને કાયા દ્વારા જીવનનો હિસાબ પૂર્ણ કરવાનો દિવસ. સ્વપ્ન સૃષ્ટિમાં વિચરી રહેલા-કરાવેલા-અનુમોદેલા કષાયોને ક્ષમાના રંગથી રંગવાનો ભૂસી નાખવાનું મહાન પર્વ પર્યુષણા છે.
આવા સર્વોત્તમ દિવસે ક્યો આત્મા હિસાબ પતાવે ? ક્યો આત્મા પોતાનું નામ નાદારીમાં દેવાળીયા તરીકે નોંધાવે ? એ શોધવા પહેલા ધર્મરત્ન પ્રકરણના અંતર્ગત જે ૨૧ ગુણોના વિચારોનું મંથન કર્યું છે. તે કેટલું અસરકારક થયું ? એ જાણી સમજી લેવું જરૂરી છે. આ ગુણોને અલ્પ બુદ્ધિથી ત્રણ વિભાગમાં વહેંચી લઈએ.
* સ્વદેશે પૂજ્યતે રાજા, વિદ્વાન સર્વત્ર પૂજ્યતે.
૧૨૪
