________________
૧૯. આભિજાત્ય : વક્તાની અથવા પ્રતિપાદ્ય વિષયની ભૂમિકાને અનુસરતું.
(અભિજાત). ૨૦. અતિસ્નિગ્ધ મધુરતઃ અત્યંત સ્નેહ (મૈત્રી)ના કારણે સ્નિગ્ધ અને મધુરતાવાળું.
ઘી, ગોળ વગેરેની જેમ સુખકારી. ૨૧. પ્રશસ્યતા : ઉપરના ગુણોના કારણે પ્રશંસાને પામેલ (ઉપગત શ્લાઘ). ૨૨. અમર્મવેદિતા: બીજાઓના મર્મને ખુલ્લાં ન પાડનારું અને તેથી બીજાઓના
હૃદયને ન વીંધનારું. (અપરમર્મવધિ). ૨૩. ઔદાર્ય : ઉદાર-અતુચ્છ અર્થને કહેનારું (ઉદાર). ૨૪. ધર્માર્થ પ્રતિબદ્ધતા : ધર્મ અને અર્થથી અરહિત (અર્થધર્માભ્યાસાનપત). ૨૫. કારકાદિ-અવિપર્યાસઃ કારક, કાલ, વચન, લિંગ વગેરેના વ્યત્યય (વિપર્યાસ)
રૂપ વચનદોષથી રહિત (અનાનીત). ૨૬. વિશ્વમાદિનિયુક્તતા : વિભ્રમ, વિક્ષેપ, કિલિકિંચિત વગેરે દોષોથી રહિત.
વિભ્રમ = વક્તાના મનની ભ્રાંતિ. વિક્ષેપ = કહેવા યોગ્ય અર્થ પ્રત્યેની વક્તાની અનાસક્તતા. કિલિકિંચિત = રોષ, ભય, અભિલાષ વગેરે ભાવોની એકીસાથે અથવા અલગ અલગ મનમાં વિદ્યમાનતા. (વિભ્રમ-વિક્ષેપ
કિલિકિંચિતાદિ વિમુક્ત). ૨૭. ચિત્રકૃત્ત્વઃ કહેવાતા અર્થના વિષયમાં શ્રોતાઓમાં અવિચ્છિન્ન (સતત) કૌતુક
કુતૂહલને ઉત્પન્ન કરતું (ઉત્પાદિતાવિચ્છિન્ન-કૌતૂહલ). ૨૮. અદ્દભુત - ૨૯. અનતિવિલંબિતા : અતિવિલંબથી રહિત (બે વર્ગો, શબ્દો, પદો વાક્યોની
વચ્ચે અતિવિલંબ થાય તો સાંભળનારને સમજવામાં મુશ્કેલી પડે.) ૩૦. અનેક જાતિવૈચિત્ર્યઃ જાતિઓ એટલે વિવક્ષિત વસ્તુનાં સ્વરૂપનાં વર્ણનો. વર્ણન
કરાતી વસ્તુના સ્વરૂપનાં વર્ણનોની વિચિત્રતા અને વિવિધતાથી યુક્ત. વસ્તુ સ્વરૂપનાં વિચિત્ર અને વિવિધ વર્ણનોથી યુક્ત અનેક જાતિ સંશ્રયથી
(વિચિત્ર). ૩૧. આરોપિતવિશેષતા : બીજાં વચનોની અપેક્ષાએ વિશિષ્ટ (આહિતવિશેષ). ૩૨. સત્ત્વપ્રધાનતા : સત્ત્વ = સાહસ = સાહસની પ્રધાનતાવાળું (સત્ત્વ
પરિગૃહીત). ૩૩. વર્ણ-પદ-વાક્ય-વિવિક્તતા : વર્ણો, પદો અને વાક્યોના ઉચ્ચારની વચ્ચે જેટલું
સમુચિત અંતર જોઈએ તેટલા અંતરવાળું. સ્પષ્ટ વર્ણો, પદો અને વાક્યોવાળું (સાકાર).
૧૪