________________
આજના જમાનામાં ડાયાબિટીશ - બ્લડપ્રેશર કે હાર્ટએટેકના દર્દીઓ માટે પણ ખાવા, પિવા, ભોગવવા કે ચિંતા કરવામાં ધ્યાન સંયમ ન રાખ્યું તો તેઓની સામે રોગ લાલબત્તી ધરે છે. રસનાની લાલચમાં લલચાયા તો મૃત્યુ તમારાથી દૂર નથી.
તે જ રીતે પુરુષને માટે સ્ત્રી-નારી અર્ધાંગની કે ધર્મપત્ની વિ. ભલે હોય પણ તે નરકની ખાણ છે. તેને ભોગવવા પાછળ માણસ ખુંવાર થઈ જાય છે. તેનું રૂપ ગમે તેટલું સુંદર હોય, વચન ગમે તેટલા કર્ણપ્રિય હોય, તેનો સ્પર્શ કરવા મન ગમે તેટલું લલચાતું હોય પણ જેમ અગ્નિથી અડપલાં ન કરાય એ અડનારને દઝાડ્યા વગર રહેતી નથી તેમ આ સ્ત્રીને સમજીએ, તેનાથી જેટલા દૂર રહીએ તેટલું સુખ છે. સંસારમાં જે આસક્ત ન થતાં અનાસક્ત ભાવે જીવે છે તે જીતી જાય છે.
શીલ અને સ્વાસ્થ્ય :
એક વખત ભોગ ભોગવવાથી જેમ ૯ લાખ સમૂર્ચ્છિમ પંચેન્દ્રિય જીવોની હત્યાનું પાપ લાગે છે. તેમ શરીર વિજ્ઞાનીઓ કહે છે, કે - એક વખતના ભોગમાં ૩ થી ૧૦ દિવસ જેટલી માનસિક-શારીરિક શક્તિનું નુકસાન થાય છે. માટે જ કહેવાય છે, કે - ‘ક્ષણભર સુખ છે, જ્યારે મણ ભર દુઃખ છે.' દીર્ઘ જીવનની, સ્વાવલંબી જીવનની પ્રાપ્તિ માટે દરેક માનવ ઝંખના રાખે છે. તેના માટે અનેક પ્રકારના કાયાકલ્પાદિ પ્રયોગો કે આયુર્વેદિક રસાયણોનું સેવન કરે છે. માની લઈએ કે તેથી શરીર તંદુરસ્ત બને છે પણ તેની સાથે જો બ્રહ્મચર્યનું જીવનમાં સ્થાન હોય તો એ મેળવેલી શક્તિ વેડફાઈ ન જાય. અન્યથા કરેલી કમાણી ગટરમાં નંખાણી. માટે જ દીર્ઘજીવી થવા કે તંદુરસ્ત રહેવાનો એક જ ઉપાય - બ્રહ્મચર્ય.
પ્રાચીન કાળમાં વૈદ્યો કોઈપણ દર્દીને દવા આપે તો તેની સાથે પથ્ય પાળવાનું ભારપૂર્વક પ્રથમ કહેતા હતા. પથ્ય એ મહાન દવા છે. એના કારણે આપેલી દવા રોગ ઉપર અસર કરે છે. એ ઉપરથી સિદ્ધ થાય છે, કે બ્રહ્મચર્ય એ પણ એક પ્રકારનું પથ્ય જ છે.
૧૦૦ વર્ષ વટાવી ચુકેલા કે વટાવવાની તૈયારી કરતાં કોઈ માનવીને પૂછવામાં આવે કે - તમારું આટલા વર્ષો પછી પણ અપેક્ષાએ સ્વાવલંબી જીવન કેમ થયું? (કારણ ૬૦-૭૦ વર્ષના વૃદ્ધોને વાળ, દાંત, કાન, પગ વિ.ની બધી જ નોટીસો આવેલી અનુભવાય છે. દરેક રીતે એ પૂર્ણ સુખી નથી) ત્યારે એ વૃદ્ધની અનુભવ વાણી એ જ કહેશે કે - નીતિ, સદાચારી, નિયમિત સાત્વીક જીવન એ જ તેનું કારણ છે.
કર્મશાસ્ત્ર અને શીયળ :
કર્મ શાસ્ત્રમાં અઘાતી કર્મમાં ‘વેદનીય’ કર્મનું સ્થાન છે. તેના દ્વારા જીવ સુખ-દુઃખનો અનુભવ કરે છે. શારીરિક સુખ ત્યારે જ શક્ય છે જ્યારે જીવદયાનું
૧૧૧