Maro Sohamano Dharm Sachitra

SR No.: 006138
Original Sutra Author: N/A
Author: Harishbhadravijay
Publisher: Navjivan Granthmala
Publication Year: 1999
Total Pages: 194
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 6 MB

Page 131

શાસ્ત્રોમાં ૪-મહાવિગઈ સર્વથા ત્યજવાનું જે કહ્યું છે તેની પાછળ મુખ્ય કારણ એ મહાવિગઈઓના નિર્માણમાં અને સેવનમાં થનારું નુકસાન છે. તેના સેવનથી માનવી ભાન ભૂલી જાય છે, કુકર્મ કરવા પ્રેરાય છે. તેજ રીતે સામાન્ય છ વિગઈ પણ વિવેકથી જો વાપરવામાં ન આવે તો તેથી શરીર-સ્થૂલ અથવા કામવાસનાવાળું બને છે. તેથી એ વિગઈઓનો પણ ધર્મીજનોએ ત્યાગ કરવો જોઈએ. આજ કારણે તપની ગણત્રી આયંબીલના તપથી થાય છે.
ઈતિહાસમાં ષડરસના ભોજન આરોગતા સ્થૂલિભદ્રજીની ‘દુષ્કર દુષ્કર દુષ્કર'' શબ્દો દ્વારા ગુરૂએ પ્રશંસા કર્યાની વાત આવે છે તેમાં મુખ્ય કારણ એ ભોજન પચાવવા માટે તેઓ સમર્થ હતા. ત્યાગી મુનિ, ધ્યાની, સાધક, આત્મચિંતક સમ્યગ્ જ્ઞાની હોવાથી ભોજનને નબળું કરી શક્યા.
બ્રહ્મદત્ત ચક્રી, બ્રાહ્મણને ચક્રવર્તિનું ભોજન ન આરોગવા સમજાવે છે. તેથી ભવિષ્યમાં થનારા નુકસાનને પણ બતાડે છે છતાં તે માનતો નથી. અંતે ઘણો દુ:ખી થાય છે. તેનું કારણ જ પચે તેવું ભોજન કરવાનો સિદ્ધાંત છે. વિચારશીલ માનવ જો વિચાર કરી પોતાને અહીતકારી વિકારવર્ધક આહાર શોધી લે-ત્યજી દે તો તેનું જીવન ઘણું સુધરી જાય. ખાટા-મીઠા, મસાલાવાળા, ચટપટા ખાદ્યપદાર્થો ખાવાથી વીર્ય દુષિત થાય છે. અને તેની અસર જીવન ઉપર પડે છે.
ખાટા મીઠા ચબકલા, દો અંગુલ કે બીચ, સંત કહે સુન સંતની, મિલે કીચે મેં કીચ.
મંત્રસાધના ને શીલવત :
શીલવ્રત માટે ભગવતિજી, દશવૈકાલિક, ઉત્તરાધ્યયન, પ્રશ્ન વ્યાકરણ, સૂત્ર કૃતાંગ જેવા અનેક આગમોમાં અનેક વિચારો જોવા મળે છે. મંત્ર વિજ્ઞાનમાં નવકારમંત્રની આરાધના-સિદ્ધિથી આત્મા નિર્મળ થાય છે તેવું કહ્યું છે. કર્મ ક્ષય માટે પણ સાધના કામ આવે છે તે આવશ્યક ક્રિયાથી જાણીએ છીએ. પ્રશ્ન એ જ છે, કેશુદ્ધ સાધના કેવી રીતે થાય ? અને તે માટે જ કહ્યું છે, કે - ‘અંગ, વસ્ત્ર, મન, ભૂમિ, ઉપકરણ, ન્યાયી દ્રવ્ય ને વિધિ'' એ સાતની શુદ્ધિ જીવનમાં જરૂરી છે.
‘અંગ'માં બાહ્ય અને અત્યંતર ભેદથી શરીર સંબંધિ વિચાર કરીશું તો બ્રહ્મચર્યની મહત્તા સમજાશે. બ્રહ્મચારીનું જીવન ઘણું નૈતિક હોય તે વચનસિદ્ધ હોય એવી જે સમાજમાં છાપ છે તે સત્ય છે ને તેથી જ સાધનાની ફળશ્રુતી શીલવ્રત સાથે સંકળાયેલી છે.
નારી અને બ્રહ્મચર્ય :
કિંપાકનું ફળ દેખાવમાં મોહક છે. રસનેન્દ્રિયને માટે અપેક્ષાએ ખાવાથી આનંદ અપાવનાર લલચાવનાર છે. પણ એને જો ભોગવવા (ખાવામાં) આવે તો એ ફળ ઝેર જેવું અનિષ્ટ પરિણામ માનવીને મૃત્યુની ભેટ સુધીનું આપે છે.
૧૧૦