________________
કામવાસનાને તૃપ્ત કરવા સ્ત્રીના અંગોપાંગ નિરખવા નહિ. શરીરની ટાપટીપ જોવી નહિં. દેખાવડા થવા માટે વિભૂષા કરવી નહિ. પૌષ્ટિક તથા માત્રાધિક આહાર ત્યાગ – ઈન્દ્રિયોના વિકારોને પોષવા પોષક, સ્વાદિષ્ટ અને વધુ પ્રમાણમાં આહાર લેવો નહિ. (માત્ર શરીરને નભાવવા અલ્પ, નિરસ આહારી થવું.)
આ પાંચ ભાવનામાં બ્રહ્મચર્યના પાલનમાં જે ભયસ્થાનો છે - તે નિવાસ, વચન, ચિંત્વન, નિરીક્ષણ અને આહાર માટેની ચર્ચા કરી છે. નિમિત્તવાસી આત્માને જો આવા નિમિત્ત મળે તો તે વ્રતનું સુવિશુદ્ધ પાલન કરી નહિ શકે અને એજ આ ભાવનાનો સાર છે.
આ જ રીતે સાધુ અને શ્રાવકના જીવનમાં બ્રહ્મચર્યની નવ વાડોનો પણ વિચાર કરવામાં આવે છે. તે વિચારીશું તો તેમાં પણ બ્રહ્મચારી જીવન જીવવા માટે નવ વાડોમર્યાદા અથવા નિયમો જે વર્ણવાયા છે તે ઘણા જ ઉપયોગી ને ઉપકારક છે. વહાચર્ચની નવ વાડો : ૧. સ્ત્રી, પશુ, નપુંસક રહિત સ્થાનમાં રહેવું. ૨. સ્ત્રીની સાથે રાગથી, એકાંતમાં વાતચીત કરવી નહિ. ૩. જે આસન (ગ્યા) ઉપર સ્ત્રી બેઠી હોય ત્યાં ૨ ઘડી સુધી પુરુષ અને પુરુષના
સ્થાને સ્ત્રીએ ત્રણપહોર સુધી બેસવું નહિ. ૪. સ્ત્રીના અંગોપાંગ જોવા, નિરખવા, ચિંતવવા નહિ.
સ્ત્રી-પુરુષ સાથે સૂતા હોય, કામક્રિડા કરતા હોય તે પ્રવૃત્તિને ભીતના આડે
પણ જોવી નહિ. છે. પૂર્વે કરેલી કામક્રિડાનું ચિંત્વન-સ્મરણ ન કરવું. ૭. સ્નિગ્ધ, રસકસવાળો આહાર (ભોજન) લેવો નહિં. ૮. સુધાશાંત થાય તેથી વધુ પ્રમાણમાં આહાર લેવો નહિ. ૯. શરીરની શોભા (શૃંગારાદિથી) કરવી નહિ.
સાધુની જેમ અણુવ્રતધારી શ્રાવક માટે પણ વંદિતા સૂત્રની ૧૫/૧૬મી ગાથામાં પાંચ અતિચાર વર્ણવ્યા છે. ૧. અપરિગૃહિતાગમન = વેશ્યા જેવી સ્ત્રી સાથે ગમન કર્યું. ૨. ઈત્તર પરિગૃહિતાગમન = થોડા ટાઈમ માટે રાખેલી સ્ત્રી સાથે અયોગ્ય
વ્યવહાર કર્યો. ૩. અનંગ ક્રિડા
= સ્ત્રીના અવયવોને સ્પર્શ કરવો. ૪. પરવિવાહ કરણ
= બીજાના લગ્ન આદિ ગોઠવી આપવા. ૫. કામભોગની તીવ્ર અભિલાષા = વિષય વિલાસ ભોગવવાની અત્યંત ઉત્કંઠા. * આમાં પણ સાધુ જીવનની પાંચ ભાવનાના વિચારો આવી જાય છે.
૧૦૫