Page Text
________________
શીલ (શિયળ) ધર્મ
નમો નમો બંભધારિણ”
૩ર લાખ વિમાનોનો સ્વામી ઈન્દ્ર જ્યારે ઈન્દ્રસભામાં બેસે ત્યારે સર્વ પ્રથમ બ્રહ્મચર્યવ્રતના ઘારક આત્માઓને ભાવથી નમસ્કાર કરે છે. તેના મનમાં કેવું હશે બ્રહ્મચર્ય વ્રતનું મહત્ત્વ !
દેવગતિમાં સુખ ને સમૃદ્ધિમાં સમય વિતાવનાર ઈન્દ્ર પણ જો બ્રહ્મચારી એવા આત્માઓને વંદન કરતો હોય તો તેમાં આશ્ચર્ય નાનું સરખું નથી. કાંઈક કારણ અવશ્ય હોવું જોઈએ. તે છૂપું કારણ આજે આપણે તપાસીએ.
બીજી તરફ યતિ-સાધુઓના જે ૧૦ ધર્મ (જીવનના સગુણ) છે. તેમાં પણ એજીન રૂપે “ક્ષમા જ્યારે ગાર્ડ રૂપે “બ્રહ્મચર્ય છે. એટલે એક વાત સિદ્ધ થઈ કે મુનિ જીવનમાં પણ બ્રહ્મચર્ય વ્રતની બોલબાલા છે. પાંચ મહાવ્રતમાં અને શ્રાવકના ૧૨ વ્રતોમાં પણ તેનું સ્થાન છે.
બ્રહ્મચર્ય એટલે – (૧) મૈથુનનો ત્યાગ, (૨) વિષય વાસના ઉપર નિયંત્રણ. એથી આગળ વિચારીએ તો, (૩) અબ્રહ્મ = આત્મા અને તેના સ્વરૂપમાં રમણતા કેળવવી પ્રાપ્ત કરવી. (૪) હિન્દુઓ તો વીર્યનું રક્ષણ કરવાના અર્થમાં બ્રહ્મચર્યને
સ્વીકારે છે. - બ્રહ્મચર્યના જો બે વિભાગ (અર્થ) કરીશું તો તેમાં એક વિભાગ વ્રતધારી
જીવનો થશે. (પ મહાવ્રત કે ૫ અણુવ્રત) અને બીજો - બ્રહ્મચારી જીવનો થશે. બ્રહ્મચારી જીવન વ્રત વિનાનું હોવા છતાં તે ઘણું આવકારણીય આદરને પાત્ર છે. જે ત્યાગી, તપસ્વી, આત્મલક્ષી આત્માઓ પ-મહાવ્રત સ્વીકારે છે તે ચોથા વ્રતના અંતર્ગત નીચે મુજબની પાંચ ભાવનાઓ વ્રતના સુવિશુદ્ધ પાલન માટે નજર સામે રાખે છે, ભાવતા હોય છે. પાંચ ભાવના : ૧. શુદ્ધવસતિ આદિની જયણા – સ્ત્રી, નપુંસકાદિના સ્થાને રહેવું, બેસવું અથવા
સહવાસનો ત્યાગ. રાગમય કથાનો ત્યાગ – કામવિકાર કે વિષય વાસનાને ઉત્તેજીત સ્ત્રી સંબંધિ
કથા ન સાંભળવી, ન કરવી. ૩. પૂર્વાનુભૂત સ્મરણ ત્યાગ – પૂર્વે સેવેલ મૈથુનાદિ સંબંધી ચેષ્ટાઓનું
(અભિમાનીક તૃપ્તિ અર્થે પણ) સ્મરણ ન કરવું. ૪. સ્ત્રીના અંગોપાંગ જોવા, કે શરીર શૃંગાર, વિભૂષાનો ત્યાગ, રાગમય દ્રષ્ટિથી
૧૦૪
| SR No. | 006138 |
| Book Title | Maro Sohamano Dharm Sachitra |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Harishbhadravijay |
| Publisher | Navjivan Granthmala |
| Publication Year | 1999 |
| Total Pages | 194 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 6 MB |