Maro Sohamano Dharm Sachitra

SR No.: 006138
Original Sutra Author: N/A
Author: Harishbhadravijay
Publisher: Navjivan Granthmala
Publication Year: 1999
Total Pages: 194
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 6 MB

Page 110

એક ધર્મના (ક્રિયાના) પાલનમાં ચારધર્મનું પાલન-આરાધન :
દાન, શીલ, તપ, ભાવ એ ચારે ઘર્મમાં એવી ખૂબી છે, કે - જીવ આરાધનપાલન એક ધર્મનું કરે. પણ અવાંતર રીતે તેની અસર બાકીના ત્રણ ધર્મમાં થઈ જ જાય. આ વાત ઉદાહરણથી સમજીએ.
એક ભાગ્યશાળીએ પૌષધ લીધો છે. એટલે સર્વપ્રથમ જીવમાત્રને એને અભયદાન આપ્યું. હવે પૌષધ વ્રતધારી હોવાથી એ શીલવ્રતનો એક દિવસ માટે આરાધક થયો. તે જ રીતે પૌષધમાં યથાશક્તિ ઉપવાસ આદિ તપ કરે. સ્વાધ્યાય, જાપ, વાંચન વિ. દ્વારા બાહ્ય-અભયંકર તપ ધર્મનું પણ આરાધન કરે. હવે રહી ભાવ ધર્મની વાત. શુભ ભાવ વગર એને પૌષધ વ્રત ગ્રહણ ન કરે. આ રીતે ચારેનો આરાધક થાય.
કોઈ બ્રહ્મચર્યની ૪ મહિના માટે બાધા લે તો અબ્રહ્મના સેવનથી અસંખ્યાત ફિન્દ્રિય, સમૂર્છાિમ પંચેન્દ્રિય અને ૯ લાખ ગર્ભજ પંચેન્દ્રિય જીવોની જે વિરાધના થવાની હતી તે ન થઈ એટલે અભયદાન થયું. શીલ વ્રતનું પાલન કરે છે, માટે શીલ ધર્મનું આરાધન. દિવસ દરમિયાન બાહ્ય-અભયંકર તપ કરે તો તપનો અને પોતાના ભાવ (વિચાર) દાન, શીલ, તપમાં વાપર્યા માટે ભાવધર્મની આરાધના થઈ કહેવાય.
* તપસ્વી અઠ્ઠાઈ કે માસક્ષમણ કરે તો તેટલા દિવસ એ જીવ છએ કાયના જીવોની જયણા કરે. તપની સાથે શીલવ્રતનું પણ પાલન કરે આમ તપધર્મની પ્રધાનતામાં બાકીના ધર્મનું આરાધન સહેલાઈથી આ જીવ કરી શકે છે. વિવિધ પ્રકારના દાન અને દાતા :
દાન આપતી વખતે ખાસ દાતાએ સ્વામી અદત્ત, જીવઅદત્ત, તીર્થકર અદત્ત અને ગુરૂ અદત્ત એ ચાર અદત્તને નજર સામે રાખવા જોઈએ. દાતા પોતે તેનો માલિક ન હોય, બીજો જે સ્વામી-માલિક છે તેની અનુજ્ઞા મેળવી ન હોય તેવું દાન કરવું નહિ. (ઉદા. સડક ઉપર અથવા કોઈની ખોવાયેલી વસ્તુ મળ્યા પછી બીજાને આપવી. અથવા ભંડારમાં નાખવાની પ્રવૃત્તિ થાય છે. પરંતુ આવી વસ્તુ સમજુ વ્યક્તિએ લેવી જ ન જોઈએ.) એવું દ્રવ્ય ચોરીનું કહી શકાય અને એ દાન પણ અધિકાર વગરનું કહી શકાય. જિનેશ્વર ભ.ની મૂર્તિ-મંદિર સંબંધિ દાનઃ ૧. શાશ્વતગિરિ શ્રી શત્રુંજ્ય તીર્થ આદિ અનેક તીર્થ-મંદિરોના જે જે પુણ્ય
શાળીઓએ જીર્ણોદ્ધાર કરી લાભ લીધો છે. તીર્થ ભક્તિ રૂપે દાન. ૨. ભરત ચક્રવર્તિએ અષ્ટાપદ તીર્થ ઉપર ૨૪ રત્નમય પ્રતિમા ભરાવી. ૩. સગર ચક્રવર્તિના ૬૦ હજાર પૂત્રોએ અષ્ટાપદ તીર્થની રક્ષા કરવા છેલ્લે પોતાનું જીવન પણ સમર્પણ કર્યું. તીર્થ રક્ષાનું ઉત્તમ કાર્ય.
૮૯