Maro Sohamano Dharm Sachitra

SR No.: 006138
Original Sutra Author: N/A
Author: Harishbhadravijay
Publisher: Navjivan Granthmala
Publication Year: 1999
Total Pages: 194
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 6 MB

Page 109

કરૂણાળું - દયાળું દેવાધિદેવ ઃ
દાનની જ્યારે તીર્થંકર પરમાત્માના મહાવીર સ્વામીના જીવન સાથે વિચારણા કરીશું તો સર્વપ્રથમ પ્રભુએ દીક્ષા પૂર્વે એક વર્ષ સુધી રોજ એક કરોડને આઠ લાખ સુવર્ણમુદ્રાનું સાંવત્સરિક દાન આપી પૃથ્વીતલને અમૃત (દવા વગરની) કરી નાખી હતી. જ્યારે પ્રભુ સવારથી સાંજ સુધી દાન આપતા હતા. તે સમયે ભવનપતિ દેવો જે જીવોએ વાર્ષિક દાન લીધું નથી તેઓને ઉદ્દઘોષણા કરી દાન લેવાની ફરજ પાડતા. એટલું જ નહિ પણ દરેક જીવને ભાગ્ય અનુસાર ચમરેન્દ્ર અને બલિન્દ્ર દાન અપાવતાં. (જો વધુ લે તો ભાગ્ય ન હોવાથી પચે નહિ માટે ઓછું કરતાં.)
જે દિવસે પ્રભુએ સંયમ લીધું તે દિવસથી ચારે પ્રકારના ધર્મને જીવ માત્રને અભયદાન આપવા દ્વારા દાન, મહાવ્રત સ્વીકારવા દ્વારા શિયળ, બાહ્ય-અત્યંતર તપ દ્વારા તપ અને ઉત્તમ ભાવરૂપી ભાવનું આરાધન શરૂ કર્યું જે કેવળજ્ઞાનની પ્રાપ્તિ થાય ત્યાં સુધી અખંડ ચાલુ હતું.
જો કે તીર્થંકર પરમાત્માનું જ્યારે વ્યવણકલ્યાણક થયું તે વખતે પણ ઈન્દ્ર મહારાજાએ દેવસભામાં જ યોગમુદ્રામાં નમુસ્કુર્ણ સુત્ર બોલી ત્યાં બેઠાં બેઠાં પ્રભુની ૩૬ વિશેષણોથી સ્તવના કરી હતી. એ શાશ્વત સૂત્રમાં ગાથા ૫/૬માં “અભયદયાણ થી ધમ્મદેસયાણ” સુધી ૭ વિશેષણો દ્વારા દાનધર્મની યશોગાથા ગાઈ છે. જન્મ કલ્યાણકના અવસરે સિદ્ધાર્થ રાજાએ વિવિધ રીતે પુત્ર જન્મ નિમિત્તે દાન આપી પ્રજાને હર્ષિત કરી હતી. આ રીતે પ્રભુના ચ્યવણ, જન્મ, કલ્યાણક અવસરે નરકના જીવોને શાતા આપવા રૂપે પણ દાનધર્મનો મહિમા ગવાયો છે.
ત્યાગી, સાધુ-સાધ્વીજીઓના જીવનમાં જેટલું મહત્ત્વ જ્ઞાનનું છે તેટલું (કદાચ ઓછું) શ્રાવકના જીવનમાં ધનનું મહત્ત્વ છે. આમ વિશેષ પ્રકારે પૂ. ત્યાગી મુનિવર્યો જ્ઞાનદાન આપી અજ્ઞાની ને જ્ઞાનવાન - ભાગ્યવાન બનાવે અને શ્રાવકો સુપાત્રમાં પનાદિનું દાન આપે. જ્યારે પણ દાન અપાતું હોય ત્યારે જો પાત્ર + વિત્ત + ચિત્ત + દ્રવ્ય ઉચિત (ઉચ્ચા) પ્રકારના હોય તો તે દાન પુણ્ય પણ ઉત્તમ કોટીનું બંધાવે.
અગ્નિ રસોઈને પકાવે છે. પણ ધ્યાન ન રાખો તો બાળી પણ દે. ખેતરની વાડ પાકેલા અનાજની ખેતરની રક્ષા કરે પણ વાડને ઓળંગી જાઓ તો હાડકાં ભાંગી નાખે. લાકડાનું પાટીયું માનવીને નદીમાંથી સામા કિનારે પહોંચાડે. જો બાંધતા ન આવડે તો પાટીયું ડૂબાડી પણ દે. તેમ ધન એ ૧૧મો પ્રાપ્ય છે. સદુપયોગ કરો તો જન્મો-જન્મ એ પુણ્ય દ્વારા સુખ-શાંતિ, મોક્ષ, ધન અપાવે અન્યથા તમને-તમારા ધનને બરબાદ કરી નાખે. તેથી જ કહ્યું છે - ધનની ત્રણગતિ - દાન, ભોગ યા નાશ. એને દૌલત પણ કહેવાય છે. આવે તો પાછળથી લાત મારી અક્કડ કરે ને જાય તો આગળથી લાત મારી અકાળે દુઃખી કરે.
૮૮