Page Text
________________
દાન અંગેની પ્રાસંગિક ચર્ચાઓ અહીં એટલા માટે કરવામાં આવે છે કે, દાતા, દ્રવ્ય, પાત્રનો જો સુમેળ હોય તો તે સોનામાં સુગંધ મળવા જેવું થાય. હવે દાન આપનારની દ્રષ્ટિ ઉપર પ્રસંગોપાત વિચાર કરીએ. ઘણા દાન ભિખારીને કે અન્ય કોઈને આપવામાં પાપ માને છે. કારણ કે એ પૈસા તેઓ અયોગ્ય રસ્તે વાપરે છે. હકીકતમાં આવા વિચારો કરવા કરતાં ભિખારીને કે અન્ય કોઈને એવી વસ્તુ (ખાવા વિ..ની) આપવી કે જેથી આવા વિચાર ન જન્મે. ઉપરાંત પૈસા વિ. આપ્યા પછી તેનું પરંપરાએ શું થશે ? એવો વિચાર કરવો ન જોઈએ. જેવા સામાના કર્મ એવો એ ઉપયોગ ક૨શે. પુત્રને વારસામાં ધન આપ્યા પછી એ શું કરશે ? તેના વિચારો કરાતા નથી. જેવું પુત્રનું ભાગ્ય કાં ગરીબ કાં તવંગર.
દાન - આપતાં ‘વિવેક' રાખવો જોઈએ. વિવકે એટલે વર્તમાન સમયે સાત ક્ષેત્રમાં અત્યારે પ્રધાનતાએ મારે દાન ક્યાં આપવું ? એવો વિચાર. સાત ક્ષેત્રોમાં કોઈ પણ ક્ષેત્ર નકામું છે, જરૂરી નથી એવા વિચારો ન કરતાં પસંદ કરેલા ક્ષેત્રમાં આજે વાપરવું વધુ યોગ્ય છે. અવસરે બીજા પણ ક્ષેત્રની જરૂરીયાત સમજાશે, સ્વીકારાશે. વિવેક દ્રષ્ટિના થોડા પાસા તપાસીએ.
ગોચરી માટેના પાંચ અતિચાર :
જ્યારે આહાર ગોચરી વહોરવા માટે મુનિનો સુયોગ મળે. ત્યારે લાભ લેવાની ઈચ્છાવાળા ભક્તોએ ગોચરી વહોરાવતા પાંચ અતિચાર ટાળવા પ્રયત્ન કરવો.
(૧) આહારને સચિત્ત (ફૂલો, પાણી વિ.) ઉપર મૂકવો નહિં. (૨) આહારને સચિત્ત દ્રવ્યોથી અડીને રાખવો નહિં. (૩) જાણી જોઈને ન આપવાની બુદ્ધિથી વસ્તુ (આહાર) બીજાની છે એમ કહેવું નહિં. (૪) દાન આપતાં પાંચ દૂષણ લગાડવા નહિં અથવા ઈર્ષ્યા, બેદરકારી, માત્સર્ય સેવવું નહિં. (૫) ગોચરીના ટાઈમ વિના મુનિને નિમંત્રવા કે વિનંતિ કરવી નહિં.
વિવેક સહિતના દાન :
* દેશ
* કાળ
* શ્રદ્ધા
* સત્કાર
* ક્રમ * કલ્પનીય
"
=
સુલભ - દુર્લભતાના વિચારો કરી આપવું.
સુકાળ - દુકાળનો વિવેક કરીને આપવું.
આપવું પડે છે, કમનેથી આપું છું, એ રીતે નહિં પણ મારી ફરજ છે. મને લાભ લેવો જોઈએ. ભક્તિ કરવી જોઈએ એવી દ્રઢ શ્રદ્ધા રાખી આપવું.
= આદર - આગ્રહપૂર્વક, નિમંત્રણ આપી, બહુમાન કરીને આપવું." ઉત્તમ, જઘન્ય, સામાન્ય એવા અનુક્રમને સાચવીને આપવું. સાધુઓને માટે સંયમધર્મની વૃદ્ધિ માટે અલ્પ પાપવાળું નિતિપૂર્વક, ધર્મધ્યાન કે ધર્મમાં સ્થિકિરણ થાય તેવું આપવું.
=
=
-
=
=
દાન બે હાથ ભેગા કરી અથવા બીજા હાથની પરંપરાએ (બતાડીને) આપવું. જૂઓ બારમે અતિથિ સંવિભાગ વ્રતના અતિચાર.
૮૩
| SR No. | 006138 |
| Book Title | Maro Sohamano Dharm Sachitra |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Harishbhadravijay |
| Publisher | Navjivan Granthmala |
| Publication Year | 1999 |
| Total Pages | 194 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 6 MB |