Page Text
________________
પાંચ ભૂષણ :
(૧) આંખમાં આનંદાશ્રુ આવવા. (૨) રોમાંચ (રોમરાજી) ખડા થવા. (૩) દાન જે ક્ષેત્રમાં આપ્યું તે ઉપકારક ક્ષેત્ર પ્રત્યે સદ્દભાવ - બહુમાન, પૂજ્યભાવ. (૪) દાનને આપતી વખતે અથવા તે સંબંધી વચન બોલતી વખતે પ્રિયવચનનો પ્રયોગ (ઉચ્ચાર). (૫) દાન-ધન આપ્યાની (જીવનમાં સુકૃત્ય કરવાની) તક મળી. તેથી અપ્રગટ અનુમોદના. (જો બીજાએ દાન આપેલ છે તે જાણ્યું હોય તો તેના સુકૃત્ય માટેની ખાસ પ્રગટ અનુમોદના.) દાન આપવાનું ટાળનારા :
દાન આપનાર દાતા ક્યારેક આપવાનું વચન બોલે છે. પણ સમયસર આપતા નથી અથવા દાનની વાત કોઈ કરતું હોય તો તે પ્રત્યે દુર્લક્ષ સેવે છે. તેથી ખાસ દાન આપવાનું ટાળનારા છ જાતના બતાડ્યા છે.
(૧) દાન આપવું પડશે માટે અનાદર રૂપે આંખો કાઢે. (૨) દાનની વાત જ્યારે થતી હોય ત્યારે દ્રષ્ટિ નીચી ન રાખતા ઊંચી રાખે. (બેધ્યાન થાય અથવા સંભળાતું નથી–સાંભળ્યું નથી બહાના કાઢે.) (૩) દાનની વાત ચાલતી હોય તો તે અવસરે બીજી નકામી વાતો કરવાનું દુઃસાહસ કરી વાત ફેરવી દે. (૪) દાનની વાત ઉડાડી દેવા ભવિષ્ય ઉપર ધકેલવા વ્યર્થ પ્રયત્ન કરે: (૫) દાન માટે મંજૂરી ન આપતાં મૌન ધારણ કરે. (૬) અનિચ્છાએ કોઈની શરમે પૈસા લખાવવા જ પડે તો શું ઉતાવળ છે ? ભગવાનને ક્યાં છોકરા પરણાવવા છે ? અથવા ખોટો કલહ ઊભો કરીને પાયા વિનાની વાતો દ્વારા ઉઘરાણી કરવા આવેલાને ધક્કા ખવડાવે. દાનના પાંચ દૂષણ :
દાનના જેમ પાંચ ભૂષણ અને છ આપવાનું ટાળનારા જોયા તેમ પાંચ દૂષણ પણ સુપ્રસિદ્ધ સમજવા જેવા છે. જેના કારણે આપેલા દાનનું જેવા પ્રકારનું પુણ્ય બંધાવવું જોઈએ કે આનંદ થવો જોઈએ તેવા પ્રકારનું ઉત્તમ પરિણામ આવતું નથી. આપ્યું દાન, દીધું દાન, પાછું લે તે મુસલમાન'' જેવું અંતે થાય છે. *
(૧) દાન આપતી વખતે હવે આપણે જવું જ પડશે તેવી અનિચ્છા અથવા લેનાર પ્રત્યે અનાદર. (૨) દાન લખાવેલું આપવું જ છે પણ જાણીબુઝીને વિલંભ કરે. (વ્યાજની ગણત્રી કરે)” (૩) મેં ક્યાં દાન આપ્યું ? આ જગતમાં દાન આપનારા અનેકાનેક પડ્યા છે. ન આપ્યું હોત તો ચાલત, તેવો પશ્ચાતાપ. (૪) અપ્રિય વચન ઉચ્ચારે. (આ લોકોને એજ ધંધો છે તેવા મનમાં વિચાર કરી બડબડ કરે.) (૫) શેકીને વાવવા જેવું કરે. મોઢું છુપાવે, બહાના કાઢે. (લખવા માટે લખાવેલ આપવા માટે નહિ એવું અવળું વચન ઉચ્ચારે.) * મમ્મણ શેઠ આપેલું દાન પાછું લેવા ગુરૂ મહારાજ પાછળ દોડ્યા હતા. - કપિલાદાસીએ દાન શાળામાં અનિચ્છાએ દાન આપ્યું.
શેઠના મુનિમ પૈસા માટે ધક્કા ખવડાવે.
૮૨
| SR No. | 006138 |
| Book Title | Maro Sohamano Dharm Sachitra |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Harishbhadravijay |
| Publisher | Navjivan Granthmala |
| Publication Year | 1999 |
| Total Pages | 194 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 6 MB |