________________
(૧૫૦)
તે તમે સાંભળો—આ જયસુંદર નામનું નગર છે. અહીં જયવલ્લભ નામે રાજા હતા, તેની હું લીલાવતી નામની પુત્રી છું. એક વેળાએ આ નગરમાં એક રાક્ષસ આવ્યો. તેણે ક્રોધથી સ! નગર ઉજ્જડ કર્યું. મારા પિતાશ્રી પરિવાર સહિત ત્યાંથી અન્ય. ચાલ્યા ગયા. મને પકડીને તેણે અહીં રાખી છે. કોઈ પણ પ્રકારના મોહથી મને તે રાક્ષસ પુત્રીની જેમ પાળે છે, તેનું કારણ હું જાણતો નથી. રાક્ષસ અહીંથી જાય છે, ત્યારે મને રૂપ પરાવર્તન કરવાની ગોળી આપે છે. તેથી હું રૂપ બદલીને નિર્ભયપણે રહું છું.’' આ પ્રમાણે વાત કરે છે, તેટલામાં તે રાક્ષસ ભયંકર અટ્ટહાસ્ય કરતો આવ્યો. કુમારને જોઈ તેની સાથે યુદ્ધ કરવા લાગ્યો. કુમારે તેનો પરાજય કરી પોતાનો સેવક બનાવ્યો. પછી કુમારે તેને નગર ઉજ્જડ કરવાનું કારણ પૂછ્યું, એટલે રાક્ષસ બોલ્યો કે હે વીર ! વૈતાઢ્યગિરિ ઉપર મહોત્સવ નામના પુરમાં ગગનમંડળ રાજા રાજ્ય કરતો હતો. તેને ગગનપતિ નામનો પુત્ર હતો. તે પુત્ર જન્મથીજ અનેક રોગવાળો હતો. અનુક્રમે તે કુષ્ટ (કોઢ)ના વ્યાધિથી પીડાવા લાગ્યો. તેથી તે કુમાર વિદેશ ગયો, ત્યાં તે નીરોગી થયો. પછી કોઈ વિદ્યાધર ઉપાધ્યાયની પાસે જઈને તેણે આગ્રહ તથા વિનયપૂર્વ ગગનગામિની વિદ્યા ગ્રહણ કરી. તે વિદ્યા સિદ્ધ થતાં પૂર્વના પાકર્મના ઉદયથી વિદ્યાદેવી તેના.પુર રુષ્ટમાન થઈ, અને તેને વૈતાઢર, પર્વત ઉપરથી નીચે ભરતક્ષેત્રની ભૂમિ પર નાંખ્યો. ત્યાં પણ તે ાધિગ્રસ્ત થયો. અનેક ઉપચાર કરતાં સો વર્ષે તે વ્યાધિમુક્ત થયો તે ગગનગતિ અન્યત્ર જઈને ધન ઉપાર્જન કર્યું. તે નગરમાં અરૂપલાવણ્યવતી રતિસેના નામની વેશ્યા રહેતી હતી. તેની સાથે ગગનગતિનો પરિચય થયો. નિઃશંકપણે વિષય સેવન કરવા લાગ્યો. તે જ નગર્ભા રાજપુત્રને પણ રતિસેના અતિ પ્રિય હોવા રતિસેના અને લલિતગતિના દેહસંબંધની જાણ થતાં રાજપુત્રે ગગનગતિને ત્યાંથી કાઢી મૂક્યો. અનેક દેશ નગરોમાં ભિક્ષાવૃત્તિથી પરિભ્રમણ કરવા
2
