________________
ગયો... એ ગણતરીથીસ્તો. અમે જ્યારે અમારી નિરાશા આપની પાસે રજૂ કરી. ત્યારે આપે કેવું સરસ માર્ગદર્શન આપેલું ? અરે આપે આપના અનુભવોનો ખજાનો જ અમારી સામે રમતો મૂકી દીધો હતો.
આપે કહેલું, કોઈ ગ્રન્થનો રેફરન્સ ન મળે તો શોધ ચલાવવાની. નિરાશ નહિ થવાનું.... એમ કહીને આપે આગળ ચલાવ્યું.... ‘અમે જ્યારે દ્વાદશાર નયચક્રનું સંશોધન કરતા હતા ત્યારે એમાં એક રેફરન્સ શ્લોક આવ્યો. એનું મૂળ સ્થાન કોઈ બૌદ્ધ ગ્રંથમાં હતું. એ ગ્રન્થ સંસ્કૃત/પાલી ભાષાને બદલે તિબેટીયન-ભોટભાષામાં અનુવાદિત થઈ ગયેલ. એનું મૂળસ્થાન અમારે શોધવું જ હતું. એટલે અમે ભોટભાષા શીખ્યા. એ શીખ્યા પછી એ ગ્રંથ મંગાવ્યો. એક પછી એક શ્લોક વાંચતા ગયા. ૨૦૦૦ થી ૨૨૦૦ શ્લોક વાંચવા છતાં અમને જે શ્લોક જોઈતો હતો તે ન મળ્યો. તે છતાં હિંમત હાર્યા વગર અમે આગળ વધતા ગયા. અંતે ૨૫૦૦ બ્લોક લગભગ વંચાયા... ત્યારે અમને જ શ્લોક જોઇતો હતો તે મળી ગયો. એ વખતે અમારું આનંદનો કોઈ પાર ન રહ્યો.’
આપની આ અનુભવવાણીથી અમે તો સ્તબ્ધ જ બની ગયા. ગુમાવી દીધેલો સ્પિરીટ પાછો આવી ગયો. જે તિલકમંજરી ગ્રંથનો રેફરન્સ શોધવા બબ્બે વખત આખો ગ્રંથ ઉથલાવી ગયેલા એ ગ્રંથને લઈને પાછા બેસી ગયા. અને આશ્ચર્ય ! દશ જ મિનિટમાં જે રેફરન્સ
