________________
--
----------
-
સિદ્ધ થયા છે. જે કોઈ બંધાયા છે તેના અભાવથી જ બંધાયા છે. આ ભેદ વિજ્ઞાન અત્રુટક (અવિચ્છિન્ન) ઘારાથી ત્યાં સુધી ભાવવું કે જ્યાં સુધી પર ભાવોથી છૂટી જ્ઞાન જ્ઞાનમાં ઠરી જાય. જ્ઞાનથી ભેદજ્ઞાનનો અભ્યાસ થાય છે
ભેદજ્ઞાનથી કેવળજ્ઞાન થાય છે. ૧૩૦. ધર્મ કોને કહેવો ? “વસ્તુ સુયો મો’ વસ્તુના સ્વભાવને ધર્મ કહે છે. ધર્મ કોઈ વાડો કે સંપ્રદાય નથી. વસ્તુના સ્વરૂપને ધર્મ કહે છે. તે નવો બનાવી શકાતો નથી. જૈન ધર્મ એ વિશ્વ ધર્મ છે. ૧૩૧. આત્મધર્મ કોને કહેવો? આત્મા વસ્તુ છે. આત્મા જે અનંત ગુણોનો પિંડ છે તે જ આત્માનાં ધર્મો છે. ધર્મ એટલે ધારી રાખેલી યોગ્યતા.ગુણને ધર્મ કહેવાય. અનંતજ્ઞાન, અનંતદર્શન, અનંત વીર્ય, અનંત સુખ-આત્માના ધર્મ છે. ૧૩૨. “વીતરાગતા” એ આત્માનો સ્વભાવ-આત્માનો ધર્મ છે. “શુદ્ધ ઉપયોગ” જે ત્રિકાળ છે-તેને સાધન કરતાં પર્યાયમાં શુદ્ધ ઉપયોગરૂપ ધર્મ પ્રગટ થાય છે.
શુદ્ધનું આલંબન, શુદ્ધનું ધ્યેય અને શુદ્ધનું સાધકપણું હોવાથી શુદ્ધોપયોગરૂપ વીતરાગી પર્યાય પ્રગટ થાય છે. ૧૩૩ સમ્યગ્દર્શન-જ્ઞાન-ચારિત્ર એ વીતરાગી પર્યાય છે અને જ ધર્મ છે. વીતરાગી પર્યાયનું નામ જૈન ધર્મ છે. આત્મા અનાકુળ આનંદરસથી ભરેલો છે. તેમાં એકાગ્ર થતાં સુંદર આનંદનો સ્વાદ આવે છે. આબાલગોપાળ સર્વમાં અંદર પૂર્ણાનંદનો નાથ ભગવાન આત્મા બિરાજે છે. તેની દૃષ્ટિ કરતાં-એકાગ્ર થતાં અતીન્દ્રિય આનંદ કરે છે. તેનું નામ ધર્મ છે. ૧૩૪. ધર્મ એ તો આત્મા અનુભવની ચાજ છે.
