________________
કાર્ડિયોગ્રામ રિપોર્ટ, બ્લડ ટેસ્ટ અને ટેમ્પરેચરના રેકોર્ડથી ખીચોખીચ ફાઈલ બાજુમાં ગોઠવી દીધી. ફિઝિશીયન અને સર્જનોની પેનલ રોકી. ઓપરેશન થિયેટરમાં કલાકો સુધી જંગ ખેલ્યો પણ, બિચારું સાયન્સ ! મૃત્યુને સહેજ પણ હંફાવી શક્યું નહીં. આ સઘળા નિરર્થક પ્રયત્નોની ક્રૂર હાંસી ઉડાડતું યમરાજાનું ક્રૂર અટ્ટહાસ્ય શબવાહિનીના અવાજ રૂપે રોડ પર પથરાય છે. માનવી થાકે છે, મૃત્યુને સ્વીકારે છે. માટે તે એલ.આઈ.સી. ની પોલિસી કઢાવે છે, માટે તે વસિયતનામું ઘડે છે, માટે તે પંચાયતની ઓફિસમાં મૃત્યુ નોંધણી માટે ઓફિસરની નિમણુંક કરે છે.
પણ મૃત્યુનો સ્વીકાર તેના વ્યવહારમાં વર્તાતો નથી. તેની બેફિકર જીવનશૈલીમાંથી મૃત્યુના સ્વીકારનો વિરોધ પ્રસરે છે. મૃત્યુના સત્કારની કોઈ તૈયારીઓ તેના વર્તનમાં દેખાતી નથી.
આતિથ્ય સત્કાર એ આર્યમાનવીના સ્વાભાવિક સંસ્કાર છે. કોઈ અતિથિ અજાણતા પણ આવી જાય તો ઉષ્માભર્યા શબ્દોથી આવકારે છે, હૈયાની પ્રેમાળતાથી તે તેમને સત્કારે છે, ચા, પાણી કે ભોજનના સન્માનથી તે તેમને બહુમાને છે, અને અતિથિ આવવાના જ છે, તેનો અગાઉથી ખ્યાલ આવી જાય તો તે બારણે તોરણો બાંધી રાખે છે, આંગણે રંગોળીઓ પૂરી રાખે છે, ભીંત પર ચંદરવા બાંધી રાખે છે, ટોડલા પર ચાકળા ટીંગાડે છે. મૃત્યુ પણ ગમે તે કાળે આવી પહોંચનારો અનિવાર્ય અતિથિ છે, તે ખ્યાલ હોવા છતાં તેના સત્કાર માટે કોઈ જાજમ પાથરેલી ન દેખાય, કોઈ જવા છંટકાવ ન દેખાય અને કોઈ સ્વાગત ગીતોના સૂર કાને ન પડે, તો શું માનવું ?
મૃત્યુને સ્વીકારવાની ફરજ પાડતી પુરાણની એક કથા ખૂબ માર્મિક છે. પિતૃભક્ત નારદ પર્વ દિવસે પિતાજીને નમન કરીને કોઈ વિશિષ્ટ સેવાનો લાભ આપવા વિનવે છે, ત્યારે પિતાજીએ ઈચ્છા વ્યક્ત કરી :
બેટા નારદ, આ રમ્ય જીવનના અંતનો વિચાર આવતા ધૂજી જવાય છે. તારે તો બધા ભગવાન સાથે સારી લાગવગ છે. જો મારી
હૃદય કંપ છે ૯૨