________________
વિયોગમાં વધુ દુઃખ થાય છે. જેના પ્રત્યે ઓછું મમત્વ છે તેના વિયોગમાં ઓછું દુઃખ થાય છે. જાપાનના કોબે શહેરના ભૂકંપમાં ૨૫ હજાર માનવી મૃત્યુ પામ્યાના સમાચાર છાપામાં વાંચતી વખતે હૃદય સંવેદનશીલ હોય તેને આઘાતનો આંચકો જરૂર લાગે છે પણ તે આંચકો ક્ષણજીવી હોય છે. પણ લાતુર જિલ્લાના ધરતીકંપમાં ૧૦ હજાર વ્યક્તિના મૃત્યુ થયાના સમાચાર જાગે ત્યારે તે વધુ બેચેન બને છે. જાનહાનિ ઓછી છે છતાં બેચેની વધુ છે. સાંતાક્રુઝમાં રહેનારા તેજ ગૃહસ્થ મુંબઈની પરાની ટ્રેનના અકસ્માતમાં ૮૦ માણસ મરી ગયાના સમાચાર સાંભળે ત્યારે વધારે ઘેરો આઘાત અનુભવે છે. અને, સાંતાક્રુઝનું એક જૂનું મકાન પડી જતા પાંચ માણસ દટાઈ ગયાના સમાચાર સાંભળે ત્યારે તેથી પણ વધુ દુઃખ અનુભવે છે. તેની બાજુમાં જ રહેનારા પડોશીનો ૨૫ વર્ષનો જુવાન જોધ દીકરો ટ્રક અકસ્માતમાં મૃત્યુ પામે તો તેને વધુ આકરો આઘાત લાગે છે. અને પોતાનો પુત્ર દાદરા ઉતરતા લપસી જાય, પગ ભાંગે, ફ્રેકચર થાય અને ૪ મહિનાનો ખાટલો થાય ત્યારે ઘણો આઘાત લાગે છે. બતાવેલી ઘટનાઓમાં ક્રમશઃ નુકશાન ઓછું છે છતાં દુઃખની માત્રા વધતી જાય છે, કારણ કે મમત્વની માત્રા વધતી જાય છે.
એક સજનને બે પુત્રો હતા. તેમાંથી એક ને કેન્સરની ગાંઠ થઈ. બધા ઉપચારો નિષ્ફળ નીવડ્યા. ડોકટરોએ હાથ ધોઈ નાંખ્યાં. હવે તો થોડા દિવસોનો મહેમાન છે. જેટલા દિવસો આવે તે ખરું. લાંબુ જીવવાની કોઈ આશા નથી. એકવાર તે સજ્જન ઓફિસમાં હતા ત્યારે પુત્ર મૃત્યુ પામ્યાના ફોનથી સમાચાર મળતાં દોડતા ઘરે પહોંચ્યા. ઘરે પહોંચીને જોયું તો કેન્સરવાળો પુત્ર તો તેની પથારીમાં બેઠેલો જ હતો. પણ બીજો સાજોસારો પુત્ર અચાનક મેટાડોરની હડફેટમાં આવી જવાથી તત્કાળ મૃત્યુ પામ્યો હતો. આ જાણતા જ તે સજ્જન ઢગલો થઈને પડ્યા, મૂર્ણિત બન્યા, આઘાત અસહ્ય બની ગયો. બન્ને પુત્ર તેમને મન સમાન છે, કોઈના પ્રત્યે પક્ષપાત નથી. છતાં કેન્સરવાળા પુત્રના મૃત્યુની કલ્પનાથી જે આઘાત લાગ્યો હતો તેના કરતાં બીજા પુત્રના મૃત્યુના સમાચારથી વધુ ભારે આઘાત
હૃદયપ છે ૨૪