________________
જ ગજું નથી તે સ્પષ્ટ હકીકત છે. પાણીના ધોધમાર પૂર વહી આવતાં હોય ત્યારે સામે નાનકડી સાંઠીકડી પકડીને તે પૂરને રોકવા મથનાર આદમીની મૂર્ખતા આજના વિજ્ઞાનને વરી હોય તેવું નથી લાગતું? મોતના પૂરની સામે વિજ્ઞાનના તમામ પ્રયત્નો એક સાંઠીકડાથી વધીને બીજું શું
વિજ્ઞાન વિજ્ઞાનનું કામ કરે, આપણે તેને ધિક્કારવું નથી. જે અનિવાર્ય અનિષ્ટ છે તેના નિવારણ માટે નિષ્ફળ ફાંફાં મારવા તેના કરતાં તે અનિવાર્ય મૃત્યુને પ્રસન્નતાથી સ્વીકારવાની કળા શીખવી તે વધુ બુદ્ધિમત્તા નથી ? જેને આવતું રોકવા તમે ખૂબ મથો અને આખરે આવી જ પડે તો તેનું આગમન અવશ્ય દુઃખકારક જ હોય. જેના આગમનની નિશ્ચિતા જાણી લીધા પછી તેને આવકારવાની કળા શીખી લીધી હોય તો તે આગમન અવશ્ય સુખકારક જ હોય.
મોતને દૂર હડસેલવાની કળામાં સંશોધન કરનારા વૈજ્ઞાનિકો તો આજે પાક્યા હશે પણ મોતને જીતવાની કળાને હસ્તગત કરનાર અને તે કળા જગતને શીખવનારા મહાવૈજ્ઞાનિકો તો યુગોના યુગો પૂર્વે થઈ ચૂક્યા છે. પેલા પામર વૈજ્ઞાનિકો કદાચ પશ્ચિમની પેદાશ હશે, પણ આ પુનિત મહાવૈજ્ઞાનિકો આ પવિત્ર આયાવર્તની પેદાશ છે. મોતથી હાંફી જઈને હાર સ્વીકારનારા કપ્યુટર યુગના કે રોબોટ યુગના વૈજ્ઞાનિકો પર આપણે ઓવારી જઈએ છીએ અને મોતને મારવાનું વિજ્ઞાન શોધનારા એ મહાન અધ્યાત્મ વિજ્ઞાનીઓની આપણે મન બદામના ફોતરા જેટલીય કિંમત નથી ! માકર્સ આપવામાં આપણાં માપ-ધોરણ આંધળા પક્ષપાતનાં કાળા કલંકથી અભડાયેલાં તો નથી ને ?
હૃદયકંપ છે ૧૬૪
